Tiết khí là cụm từ thường bắt gặp trong văn hóa phương Đông, mỗi tiết khí mang ý nghĩa và biểu tượng cho các mùa trong năm khác nhau. Vậy tiết khí là gì, cách tính 24 tiết khí trong năm 2024 như thế nào. Cùng Mua Bán tìm hiểu về tiết khí là gì và các tiết khí trong năm 2024 trong nội dung bài viết dưới đây nhé!
I. Những điều cần biết về tiết khí
Trước khi tìm hiểu về cách tính tiết khí trong năm 2024, bạn cần hiểu 24 tiết khí là gì, cách phân loại và ý nghĩa của tiết khí trong cuộc sống.
1. Tiết khí là gì?
Tiết khí là các đặc biệt trên quỹ đạo của Trái Đất khi quay quanh Mặt Trời, nằm cách nhau khoảng 15 độ. Trong nền văn minh phương Đông cổ đại, tiết khí đã được sử dụng để đồng bộ hóa các mùa thông qua việc lập lịch. Có tất cả 24 tiết khí trong một năm.
Tuy nhiên, khoảng cách giữa các tiết khí không thể được xác định chính xác bởi các yếu tố chính sau đây:
- Tốc độ di chuyển của Trái Đất khi quay xung quanh mặt trời là không đồng đều bởi vì quỹ đạo của nó là một hình elip. Do đó, không thể xác định chính xác thời gian giữa các tiết khí.
- Khoảng cách giữa hai tiết khí liền kề còn chịu ảnh hưởng của việc làm tròn thời điểm bắt đầu mỗi tiết khí (thường xác định vào đầu ngày). Vì vậy, khoảng cách giữa hai tiết khí kề nhau thường được ước lượng dao động trong khoảng từ 14 – 16 ngày.
2. Phân loại 24 tiết khí
Mỗi tiết khí trong 24 tiết khí đều mang những biểu tượng và ý nghĩa riêng, thể hiện sự thay đổi của thời tiết, mùa màng và các hiện tượng trong năm. Có 4 tiêu chí để phân loại các tiết khí trong một năm. Để làm rõ các tiêu chí này, mời bạn cùng tham khảo cách phân loại các tiết khí 2024 dưới đây:
- Đại diện cho nóng, lạnh thay đổi – 8 loại tiết khí:Lập Xuân, Xuân Phân, Lập Hạ, Hạ chí, Lập thu, Thu Phân, Lập Đông, Đông Chí.
- Sự thay đổi nhiệt độ – 5 loại tiết khí:Tiểu Thử, Đại Thử, Xử Thử, Tiểu Hàn, Đại Hàn.
- Liên quan đến nước, thủy, mưa – 7 loại tiết khí: Vũ Thủy, Cốc Vũ, Bạch Lộ, Hàn Lộ, Sương Giáng, Tiểu Tuyết, Đại Tuyết.
- Đại diện cho các hiện tượng – 4 loại tiết khí: Kinh Trập, Thanh Minh, Tiểu Mãn, Mang Chủng.
3. Ý nghĩa 24 tiết khí trong cuộc sống
Xưa kia, dân tộc Bách Việt đã tạo ra một cách tính lịch thời tiết độc đáo, được sử dụng trong các nước phương Đông như Việt Nam, Nhật Bản và Trung Quốc. Hệ thống lịch này dựa trên 24 tiết khí, kết hợp với tháng, tuần và năm để dự báo thay đổi về ngày, tháng, năm, sự chuyển giao mùa và thời tiết. Phương pháp này đã được áp dụng rộng rãi trong nông nghiệp để lập lịch canh tác và theo dõi thời tiết theo từng mùa.
Hơn nữa, 24 tiết khí trong năm cũng có ý nghĩa trong việc xác định ngày tốt và xấu, đưa ra quyết định về những việc nên làm hoặc không nên làm theo lịch trình. Điều này mang ý nghĩa quan trọng trong việc quản lý thời gian và lựa chọn hoạt động phù hợp với tự nhiên và môi trường xung quanh.
II. Danh sách 24 tiết khí của Trung Quốc
Để hiểu chi tiết về tiết khí là gì dưới đây là bảng danh sách 24 các tiết khí năm 2024 của Trung Quốc.
| Kinh độ Mặt Trời | Tiết Khí | Ý Nghĩa | Thời gian bắt đầu | Thời gian kết thúc |
| 0° | Xuân Phân | Thời gian giữa mùa xuân | 20/3 – 21/3 | 4/4 – 5/4 |
| 15° | Thanh Minh | Thời tiết trong sáng | 4/4 – 5/4 | 20/4 – 21/4 |
| 30° | Cốc Vũ | Mưa rào | 20/4 – 21/4 | 5/5 – 6/5 |
| 45° | Lập Hạ | Thời gian bắt đầu hè | 5/5 – 6/5 | 20/5 – 21/5 |
| 60° | Tiểu Mãn | Lũ nhỏ | 21/5 – 22/5 | 5/6 – 6/6 |
| 75° | Mang Chủng | Chòm sao Tua Rua mọc | 5/6 – 6/6 | 21/6 – 22/6 |
| 90° | Hạ chí | Thời gian giữa hè | 21/6 – 22/6 | 6/7 – 8/7 |
| 105° | Tiểu thử | Nóng nhẹ | 7/7 – 8/7 | 22/7 – 23/7 |
| 120° | Đại thử | Thời tiết oi bức | 22/7 – 23/7 | 7/8 – 8/8 |
| 135° | Lập thu | Bắt đầu mùa thu | 7/8 – 8/8 | 22/8 – 23/8 |
| 150° | Xử thử | Mưa ngâu | 23/8 – 24/8 | 7/9 – 8/9 |
| 165° | Bạch lộ | Nắng nhẹ | 7/9 – 8/9 | 23/9 – 24/9 |
| 185° | Thu phân | Thời gian giữa thu | 23/9 – 24/9 | 7/10 – 8/10 |
| 195° | Hàn lộ | Khí trời mát mẻ | 8/10 – 9/10 | 22/10 – 23/10 |
| 210° | Sương Giáng | Sương mù xuất hiện | 23/10 – 24/10 | 6/11 – 7/11 |
| 225° | Lập đông | Thời gian bắt đầu đông | 7/11 – 8/11 | 21/11 – 22/11 |
| 240° | Tiểu tuyết | Tuyết xuất hiện | 22/11 – 23/11 | 7/12 – 8/12 |
| 255° | Đại tuyết | Tuyết bắt đầu dày | 7/12 – 8/12 | 21/12 – 22/12 |
| 270° | Đông chí | Thời gian giữa mùa đông | 21/12 – 22/12 | 5/1 – 6/1 |
| 285° | Tiểu hàn | Thời tiết rét nhẹ | 5/1 – 6/1 | 20/1 – 21/1 |
| 300° | Đại hàn | Thời tiết rét đậm | 20/1 – 21/1 | 3/2 – 4/2 |
| 315° | Lập xuân | Thời gian bắt đầu xuân | 4/2 – 5/2 | 18/2 – 19/2 |
| 330° | Vũ thủy | Thời tiết mưa ẩm | 18/2 – 19/2 | 5/3 – 6/3 |
| 345° | Kinh trập | Sâu nở | 5/3 – 6/3 | 20/3 – 21/3 |
III. Cách tính tiết khí năm 2024
Với các thông tin đã cung cấp về tiết khí là gì, phân loại và ý nghĩa của tiết khí, sau đây Mua Bán sẽ hướng dẫn về cách tính tiết khí trong năm 2024.
1. Tiết khí mùa Xuân
Mùa xuân là thời gian của sự sinh sôi nảy nở, vạn vật trong tự nhiên thức giấc sau một mùa đông dài lạnh giá. Mùa Xuân bao gồm 6 tiết khí, cụ thể:
Tiết khí thứ 1 – Tiết Lập Xuân
Đánh dấu sự xuất hiện của mùa Xuân. Bắt đầu vào ngày 4, 5 tháng 2 hàng năm, Tiết Lập Xuân xuất hiện khi Mặt Trời nằm ở vị trí 315 độ. Lập Xuân đại diện cho sự khởi đầu của một năm mới và một mùa màng mới, mong muốn năm mới sẽ có nhiều tài lộc, cuộc sống vui vẻ.
Tiết khí thứ 2 – Tiết Vũ Thủy
Thể hiện những trận mưa lớn kéo dài, mang ý nghĩa mưa lớn. Bắt đầu từ ngày 18, 19 tháng 2 hàng năm khi Mặt trời đạt vị trí ở kinh độ 330 độ. Vũ Thủy đại diện cho sự mưa âm ỉ gây ảnh hưởng nhiều tới mùa vụ của nông dân.
Tiết khí thứ 3 – Tiết Kinh Trập
Bắt đầu vào ngày 5, 6 tháng 3 hàng năm, đại diện cho sự sinh sôi, nảy nở của các loài côn trùng. Kết thúc vào khoảng những ngày 20 hoặc 21 cùng tháng dương lịch. Kinh Trập mang ý nghĩa cây cối đâm hoa, kết trái cũng là lúc sâu bọ phát triển mạnh mẽ và phá hoại mùa màng.
Tiết khí thứ 4 – Tiết Xuân Phân
Bắt đầu vào ngày 20, 21 tháng 3 hàng năm, đại diện cho sự chuyển giao mùa xuân khi nửa bán cầu Bắc nhận được lượng nhiệt nhiều nhất từ mặt trời. Khi vào tiết Xuân Phân ngày dài hơn đêm, thời tiết ấm áp hơn do chúng ta vừa bước qua mùa đông lạnh giá.
Tiết khí thứ 5 – Tiết Thanh Minh
Bắt đầu vào ngày 4, 5 tháng 4 hàng năm, đại diện cho sự trời quang đãng, không có mây mù và các cơn mưa nhỏ. Mặt trời lúc này ở vị trí 15 độ, thời tiết thường khá trong lành, tươi đẹp và ấm áp.
Tiết khí thứ 6 – Tiết Cốc Vũ
Bắt đầu từ ngày 20, 21 tháng 4 hàng năm, tiết này đại diện cho thời gian xảy ra các trận mưa rào, tương tự như những hạt ngũ cốc rơi xuống. Mưa trong tiết này rất tốt cho sự sinh sôi và nảy nở của các loại hoa màu, ngũ cốc. Mặt trời lúc này ở vị trí 30 độ.
2. Tiết khí mùa Hạ
Mùa Hạ bắt đầu từ ngày 5-6 tháng 5 và kết thúc vào ngày 7-8 tháng 8 dương lịch. Mùa hạ gồm có 6 tiết khí trong năm 2024 bao gồm:
Tiết khí thứ 7 – Tiết Lập Hạ
Bắt đầu từ ngày 5, 6 tháng 5 hàng năm, trong tiết này, mặt trời lên cao với nhiệt độ và ánh sáng từ mặt trời cao. Mặt trời lúc này ở 45 độ, đây cũng là thời điểm chuyển giao mùa từ xuân sang hạ nên nhiệt độ tăng cao, cây cối phát triển mạnh mẽ.
Tiết khí thứ 8 – Tiết Tiểu Mãn
Bắt đầu từ ngày 21, 22 tháng 5 hàng năm, Mặt Trời sẽ ở vị trí là 60 độ. Tiểu Mãn còn có nghĩa là mưa nhỏ, vì vậy, trong thời gian này, thường xảy ra nhiều trận mưa và lũ nhỏ.
Tiết khí thứ 9 – Tiết Mang Chủng
Bắt đầu từ ngày 5, 6 tháng 6 hàng năm, trong tiết này, mặt trời đạt độ cao 75 độ và trên trời xuất hiện chòm sao “tua rua”. Đây là dấu hiệu cho người nông dân biết nên canh tác và thu hoạch kịp thời.
Tiết khí thứ 10 – Tiết Hạ Chí
Bắt đầu từ ngày 21, 22 tháng 6 hàng năm, trong tiết này, mặt trời đạt độ cao 90 độ, khiến ngày dài hơn đêm, trời sáng và tối muộn hơn. Thời gian này có ánh sáng và nhiệt độ cao, khá khó chịu.
Tiết khí thứ 11 – Tiết Tiểu Thử
Thời điểm bắt đầu thường rơi vào ngày 7, ngày 8 tháng 7 hàng năm, Mặt Trời sẽ ở vị trí 105 độ. Trong tiết này, thường có sự giảm nhẹ về ánh sáng và nhiệt độ, cho thấy mùa hè đang dần qua đi và chuyển sang giai đoạn tiết trời khác.
Tiết khí thứ 12 – Tiết Đại Thử
Thời điểm bắt đầu vào ngày 22 và 23 tháng 7 hàng năm. Trong tiết này, có xuất hiện các cơn áp thấp nhiệt đới hoặc cơn bão, gây ra nhiều nắng nóng và thời tiết oi bức. Đây cũng là một dấu hiệu cho thấy mùa hè đang đạt đến đỉnh điểm và chuẩn bị chuyển sang giai đoạn tiết trời khác.
3. Tiết khí mùa Thu
Mùa thu có những tiết khí mang những đặc điểm và ý nghĩa riêng biệt. Để hiểu rõ hơn về các tiết khí này, mời bạn tham khảo 6 tiết khí của mùa Thu dưới đây:
Tiết khí thứ 13 – Tiết Lập Thu
Tiết Lập Thu là một trong những tiết khí trong chu kỳ nhiệt đới. Thời điểm bắt đầu của nó thường rơi vào khoảng ngày 7 và 8 tháng 8 hàng năm trong lịch Dương. Lúc này, mặt trời đạt độ cao khoảng 135 độ. Khi Tiết Lập Thu đến, ánh sáng và nhiệt độ từ mặt trời sẽ giảm đi. Đây cũng là thời điểm phát triển của hoa cúc và thời tiết trở nên se lạnh.
Tiết khí thứ 14 – Tiết Xử Thử
Thời điểm bắt đầu của nó thường rơi vào ngày 22 và 23 tháng 8 hàng năm. Tiết Xử Thử thường có mưa ngâu, khiến không khí trở nên mát mẻ hơn. Đây chính là thời điểm bạn cảm nhận được sự se lạnh đặc trưng của mùa thu.
Tiết khí thứ 15 – Tiết Bạch Lộ
Thời điểm bắt đầu của tiết Bạch Lộ là vào các ngày 7 và 8 tháng 9 hàng năm. Bạch Lộ trong tiếng Hán có nghĩa là “nắng nhạt”. Lúc này, mặt trời nghiêng về phía nửa cầu Nam, do đó nửa cầu Bắc nhận ít ánh sáng và nhiệt độ của mặt trời hơn.
Tiết khí thứ 16 – Tiết Thu Phân
Tiết Thu Phân rơi vào thời điểm giữa của mùa thu. Thời gian của tiết khí này là vào ngày 21 và 22 tháng 9 hàng năm trong lịch Dương. Lúc này, nhiệt độ và ánh sáng cũng có dấu hiệu giảm dần. Lá cây có dấu hiệu chuyển vàng và rụng để chuẩn bị cho mùa thay lá tiếp theo, tạo ra một không gian thơ mộng và lãng mạn.
Tiết khí thứ 17 – Tiết Hàn Lộ
Bắt đầu từ ngày 8 và 9 tháng 10 hàng năm theo lịch Dương. Mặt trời sẽ nghiêng hoàn toàn về phía nửa bán cầu Nam, khiến nửa bán cầu Bắc nhận được ít ánh sáng và không khí từ Mặt trời. Tuy nhiên, do vẫn còn tồn tại lượng nhiệt độ lớn từ mùa hạ, nhiệt độ vẫn chưa quá lạnh.
Tiết khí thứ 18 – Tiết Sương Giáng
Bắt đầu từ ngày 23 và 24 tháng 10 hàng năm, Mặt Trời ở hướng 210 độ. Tiết Sương Giáng thường có hiện tượng sương mù bắt đầu xuất hiện vào buổi sáng sớm và ban đêm. Bên cạnh đó, hiện tượng sương muối xuất hiện cũng ảnh hưởng khá nhiều tới sự phát triển của cây trồng.
4. Tiết khí mùa Đông
Mùa Đông thường bắt đầu từ tháng 11 và kéo dài đến hết tháng 2. Mùa đông mang đến không khí dễ chịu và thơ mộng với 6 tiết khí trong năm 2024, cụ thể:
Tiết khí thứ 19 – Tiết Lập Đông
Bắt đầu từ ngày 7 và 8 tháng 11 theo lịch Dương. Mặt trời sẽ nằm gần kinh độ 225 độ. Trong tiết này, nhiệt độ và ánh sáng tại nửa bán cầu Bắc giảm mạnh. Khí hậu lạnh dần vào đầu đông, các đợt gió mùa từ phía Bắc đổ về, gây ra hiện tượng ngày dài đêm ngắn.
Tiết khí thứ 20 – Tiết Tiểu Tuyết
Bắt đầu từ ngày 22 đến 23 tháng 11 hàng năm. Mặt trời sẽ nằm ở kinh độ 240 độ. Các khu vực có độ cao cao sẽ có dấu hiệu tuyết rơi, tại một số nước như Trung Quốc và Hàn Quốc.
Tiết khí thứ 21 – Tiết Đại Tuyết
Bắt đầu từ ngày 7 và 8 tháng 12 theo lịch Dương. Trong tiết này, các khu vực đồi núi và cao nguyên sẽ có tuyết phủ dày. Các khu vực độ cao thấp không có tuyết, nhưng nhiệt độ giảm nhanh. Tại Việt Nam, tiết Đại Tuyết chỉ xuất hiện tại một số vùng phía Bắc như SaPa, Lào Cai.
Tiết khí thứ 22 – Tiết Đông Chí
Bắt đầu từ ngày 21 và 22 tháng 12 hàng năm. Mặt trời sẽ nằm ở kinh độ 270 độ. Đây là thời điểm mùa đông chính thức bắt đầu. Bạn sẽ bắt đầu cảm thấy đêm dài hơn ngày từ thời điểm này.
Tiết khí thứ 23 – Tiết Tiểu Hàn
Đây là thời điểm mà nhiệt độ và ánh sáng tại các khu vực của bán cầu Bắc vẫn chưa nhận được nhiều từ Mặt trời. Mặt trời sẽ nằm ở độ cao 285 độ. Tiết Tiểu Hàn rơi vào ngày 5 và 6 tháng 1 hàng năm.
Tiết khí thứ 24 – Tiết Đại Hàn
Bắt đầu từ ngày 20 và 21 tháng 1 theo lịch Dương. Mặt trời sẽ nằm ở kinh độ 300 độ. Tiết Đại Hàn đồng nghĩa với lạnh đậm, lạnh hại. Nhiệt độ tại khu vực bán cầu Bắc trong thời gian này rất lạnh.
IV. Ảnh hưởng của tiết khí đến cơ thể con người như thế nào?
Các tiết khí trong năm 2024 phụ thuộc vào sự vận động của Mặt Trời, Trái Đất, Mặt Trăng và các ngôi sao khi vận hành trong vũ trụ. Khi các tiết khí thay đổi có thể gây ra những ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ con người, cụ thể:
- Về tinh thần: làm cơ thể con người khó chịu vì thời tiết nắng nóng hoặc suy nhược khi không giữ ấm vào mùa đông lạnh giá.
- Về sinh hoạt: Thiếu ngủ vào mùa hạ do ngày dài đêm ngắn có thể gây mệt mỏi.
- Về sức khỏe: 24 tiết khí thay đổi có thể làm cho nhiều thực phẩm biến chất mà chúng ta không hề hay biết. Sự thay đổi nhanh chóng của thời tiết cũng khiến con người dễ ốm hơn do chưa kịp thích nghi.
V. Ứng dụng tiết khí trong đời sống và phong thủy như thế nào?
Vậy ngoài những nội dung về tiết khí là gì, phân loại, ý nghĩa thì cần biết cách ứng dụng tiết khí trong đời sống và phong thủy. Con người đặc biệt là những người nông dân phụ thuộc và vận dụng cách tính các tiết khí trong năm để duy trì và thực hiện các hoạt động trồng trọt, chăn nuôi, cụ thể:
- Trong nông nghiệp: 24 tiết khí được áp dụng để trồng cây sản xuất, xác định phương thức canh tác hợp lý cho cây trồng và mùa màng, nhằm mục đích tránh thiệt hại do lũ lụt hay sâu bọ gây ra.
- Trong chăn nuôi: 24 tiết khí giúp nông dân có thể phòng tránh các dịch bệnh cho gia cầm, gia súc hay thủy hải sản. Đồng thời, có sự chuẩn bị tốt cho các dịch bệnh có thể diễn ra theo mùa.
- Trong phong thủy: có vai trò quan trọng với việc xác định lá số tứ trụ và độ vượng suy trong Ngũ hành. Các tiết khí như Quỷ Cốc, Hà Lạc, Hà Đồ, Lạc Thư, Bát Tự hay Tứ Trụ cũng được sử dụng để xem quẻ trong chiêm bói dịch.
VI. Lời kết
Tóm lại, nội dung bài viết đã làm rõ tiết khí là gì và cách tính 24 tiết khí trong năm 2024. Mong rằng với những thông tin trên có thể giúp bạn đọc hiểu chi tiết về 24 tiết khí là gì cũng như ý nghĩa và các ảnh hưởng của tiết khi tới cuộc sống con người. Đừng quên truy cập website Muaban.net để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích về phong thủy, mua bán nhà đất, ô tô, xe máy… nhé!
