Kỹ năng lắng nghe là một trong những kỹ năng mềm quan trọng giúp bạn đạt được kết quả tốt trong công việc, tạo dựng mối quan hệ chất lượng trong cuộc sống. Vậy làm thế nào để có thể rèn luyện và phát triển được kỹ năng lắng nghe tốt nhất? Hãy cùng Mua Bán tìm hiểu nội dung này ngay sau đây!
I. Lắng nghe là gì?
Một cách để thể hiện sự tôn trọng và quan tâm đến người khác là lắng nghe. Lắng nghe là hành động dành toàn bộ sự chú ý và tập trung vào những gì người khác đang nói, không để cho những yếu tố khác làm mất tập trung hay cắt ngang. Lắng nghe không chỉ bao gồm việc nghe nội dung lời nói, mà còn bao gồm việc quan sát những điều ngụ ý, biểu hiện và thái độ của người nói.
II. Kỹ năng lắng nghe là gì?
Kỹ năng lắng nghe là việc tập trung vào người nói và nắm bắt được ý nghĩa của những điều họ muốn truyền đạt. Điều này đòi hỏi phải chú ý đến cả nội dung và cảm xúc, quan điểm, mục đích của người nói. Kỹ năng lắng nghe cũng bao gồm việc phản hồi lại người nói bằng cách đặt câu hỏi, tóm tắt lại những gì đã nghe để xác nhận rằng thông điệp đã được hiểu chính xác và toàn diện.
Kỹ năng lắng nghe không chỉ giúp ta học hỏi được nhiều thông tin mới mà còn thể hiện sự quan tâm và tôn trọng đối với người nói. Kỹ năng này là cơ sở để xây dựng một cuộc trò chuyện thành công trong mọi hoàn cảnh, từ công việc cho đến cuộc sống hàng ngày.
Có thể bạn quan tâm: Kỹ năng xã hội là gì? 9 kỹ năng xã hội phổ biến cần trang bị
III. Tầm quan trọng của kỹ năng lắng nghe
Kỹ năng lắng nghe chính là chìa khóa thành công trong công việc và cuộc sống. Cụ thể như sau:
1. Trong công việc
Kỹ năng lắng nghe cần thiết cho tất cả các công việc từ luật sư, tư vấn, bán hàng, nhân viên văn phòng… Khi lắng nghe, chúng ta không chỉ có thể học hỏi kinh nghiệm từ người khác mà còn có thể hiểu được tính cách, thói quen, sở thích, tâm tư tình cảm của đồng nghiệp, khách hàng, đối tác.
Điều này sẽ giúp chúng ta đưa ra được những giải pháp phù hợp và hiệu quả để giải quyết vấn đề. Đối với các nhà lãnh đạo, kỹ năng lắng nghe còn có ý nghĩa đặc biệt hơn, bởi nó sẽ giúp họ tạo được sự gắn kết với nhân viên của mình, và nâng cao hiệu quả làm việc của toàn bộ tổ chức.
2. Trong cuộc sống
Một trong những yếu tố quan trọng để duy trì và cải thiện mối quan hệ trong cuộc sống là nhờ vào kỹ năng lắng nghe. Khi giao tiếp, mọi người đều mong muốn được chia sẻ, được quan tâm và đồng cảm. Do đó, nếu bạn có thể lắng nghe một cách chân thành, tạo sự thoải mái, an tâm cho người nói, thì cuộc giao tiếp sẽ hiệu quả hơn. Bạn sẽ tạo được sự gắn kết và tín nhiệm với người đối diện.
IV. Nguyên tắc rèn luyện kỹ năng lắng nghe hiệu quả
Để rèn luyện được kỹ năng lắng nghe hiệu quả bạn nên kết hợp nhiều phương thức. Cùng tham khảo một số nguyên tác sau đây:
1. Giữ giao tiếp bằng mắt tốt
Khi nói chuyện với một người thì việc nhìn vào mắt người đó là rất cần thiết. Bởi vì hành động này thể hiện sự tôn trọng, quan tâm và tập trung của người nghe. Người nói sẽ cảm thấy được đánh giá cao và được lắng nghe khi người nghe duy trì liên lạc mắt với họ.
Một quy tắc hữu ích là quy tắc 50/70, nghĩa là bạn nên nhìn vào mắt người nói trong khoảng 50% đến 70% thời gian bạn đang lắng nghe, và giữ ánh mắt trong khoảng 4 – 5 giây mỗi lần trước khi nhìn sang hướng khác.
2. Đặt câu hỏi mở
Khi hỏi những câu hỏi đơn giản chỉ có hai lựa chọn “Có” hoặc “Không”, chúng ta thường nhận được những câu trả lời ngắn gọn, không có nhiều chi tiết. Điều này làm giảm hiệu quả của kỹ năng lắng nghe, vì chúng ta không thể tìm hiểu thêm được nhiều thông tin từ những câu trả lời như vậy.
Một cách tốt hơn để thể hiện sự quan tâm và hiểu biết về đối phương là hỏi những câu hỏi mở, cho phép họ kể thêm về ý kiến, cảm xúc, kinh nghiệm của họ. Chẳng hạn như:
- Bạn có thể chia sẻ thêm về điều đó được không?
- Đối với bạn, điều gì làm cho chúng trở nên quan trọng?
- Bạn nghĩ chúng ta cần bàn luận thêm về những khía cạnh nào của vấn đề?
- Theo bạn, điều gì sẽ là một giải pháp tốt cho tình huống này?
3. Hãy kiên nhẫn
Một trong những kỹ thuật lắng nghe hiệu quả là kiên nhẫn, vì nó giúp người nghe tập trung vào những gì người nói đang trình bày mà không cắt ngang hay làm phiền. Đừng vội vàng suy nghĩ đến câu trả lời khi người nói chưa kết thúc, cũng đừng thay đổi đột ngột chủ đề vì điều đó cho thấy sự thiếu kiên nhẫn.
Để lắng nghe tốt, cần phải hướng sự chú ý hoàn toàn vào người nói, cố gắng hiểu rõ mong muốn và suy nghĩ của họ. Đôi khi, người nói sẽ diễn đạt những suy nghĩ phức tạp hoặc mơ hồ, lúc này người nghe cần phải kiên nhẫn để cho người nói có thể làm rõ hơn.
4. Tuyệt đối không được ngắt lời
Khi người khác đang nói, bạn không nên cắt ngang hay phát biểu ý kiến của mình, vì điều đó sẽ làm họ cảm thấy bị xem thường và không muốn tiếp tục cuộc trò chuyện. Bạn nên cho người đối diện cơ hội để nói ra những gì họ muốn, để họ thoải mái và tự tin. Bạn cũng nên đặt mình vào vị trí của đối phương để hiểu được quan điểm và cảm xúc của họ.
Có thể bạn quan tâm: Kỹ năng quản lý thời gian hiệu quả, nâng cao hiệu suất làm việc
5. Không phán xét, áp đặt
Một yếu tố quan trọng trong giao tiếp là sự cởi mở và khách quan. Nếu chúng ta luôn bảo thủ, áp đặt quan điểm của mình lên người khác, phán xét họ một cách thiếu công bằng và không cho họ cơ hội bày tỏ ý kiến, thì chúng ta sẽ không thể tạo được sự gắn kết và hiểu biết với nhau. Vì vậy, chúng ta nên học cách lắng nghe, tôn trọng và đánh giá mọi vấn đề từ nhiều góc nhìn khác nhau.
Trong giao tiếp, chúng ta không nên tự đề cao về bản thân. Chúng ta nên nhận ra rằng quan điểm của mình không phải lúc nào cũng là đúng và có thể có những sai sót đồng thời sẵn sàng học hỏi từ những người có kinh nghiệm và kiến thức hơn, để nâng cao trình độ và hoàn thiện bản thân hơn mỗi ngày.
Bên cạnh đó, nếu có nhu cầu tìm kiếm việc làm với mức lương cao, uy tín, bạn có thể tham khảo các tin đăng tuyển dụng tại website Muaban.net:
V. 3 hiểu lầm trong kỹ năng lắng nghe
Kỹ năng lắng nghe chính là yếu tố then chốt giúp chúng ta giao tiếp hiệu quả với người khác. Tuy nhiên, chúng ta vẫn có thể mắc một số lỗi khiến đối phương khó chịu vì những hiểu lầm sau:
1. Lắng nghe sẽ ”lép vế” so với người nói
Một số người nghĩ rằng nếu chỉ nghe mà không nói thì sẽ bị thiệt thòi, không có cơ hội bày tỏ ý kiến của mình. Nhưng thực ra, lắng nghe cũng là một phần quan trọng của giao tiếp, người nghe có thể hướng dẫn cuộc trò chuyện theo ý muốn của mình, bằng cách lắng nghe chủ động, họ có thể đưa ra những câu hỏi thích hợp.
Lắng nghe có nghĩa là chúng ta dành sự quan tâm và chú ý để nhận và hiểu những gì người khác nói. Điều này giúp chúng ta hiểu rõ hơn, phản ứng tốt hơn và tạo ra mối quan hệ tốt hơn với nhau. Nói một cách khác, lắng nghe cũng là đang điều khiển và chi phối cuộc nói chuyện.
2. Lắng nghe là chỉ ngồi im
Lắng nghe không chỉ là để im lặng và quan sát những cuộc trao đổi sôi nổi của mọi người xung quanh một vấn đề nào đó. Nếu chúng ta lắng nghe một cách thụ động và không ghi nhớ bất cứ điều gì, thì chúng ta sẽ không thu được gì từ việc lắng nghe.
Lắng nghe là một hoạt động tâm lý, một tình trạng chú ý và hiểu được những gì đang xảy ra xung quanh. Dù rằng việc im lặng có thể giúp chúng ta tập trung hơn vào người nói, nhưng chúng ta cần phải có một tư duy cởi mở để tiếp nhận thông tin một cách trung thực, sẵn sàng hiểu và phản hồi.
Có thể bạn quan tâm: Kỹ năng sống là gì? 12 kỹ năng sống giúp cải thiện cuộc sống bạn
3. Lắng nghe trong mọi tình huống đều không giống nhau
Mỗi tình huống giao tiếp đều đòi hỏi một cách lắng nghe phù hợp, phản ánh đặc điểm và mục tiêu của cuộc trao đổi. Vì vậy, người lắng nghe cần nắm rõ để có thể ứng xử linh hoạt, tránh gây xích mích hay hiểu lầm với người nói.
Ví dụ, khi tham gia một buổi hội thảo chuyên đề, người lắng nghe phải tập trung cao độ để nắm bắt được những thông tin chuyên môn và kiến thức quan trọng được trình bày. Ngược lại, khi nói chuyện với bạn bè, người lắng nghe có thể thoải mái hơn, sử dụng những biểu hiện cơ thể để tạo không khí vui vẻ, hài hước cho cuộc trò chuyện.
4. Thấu hiểu khi lắng nghe
Để có một cuộc trao đổi hiệu quả, bạn không chỉ cần lắng nghe mà còn cần biết cảm thông và thấu hiểu quan điểm của người nói. Bạn có thể bày tỏ sự quan tâm và đồng cảm của mình bằng những hành động đơn giản nhưng có ý nghĩa qua ngôn ngữ cơ thể: nhìn vào mắt, gật đầu, mỉm cười, đồng tình, an ủi…
VI. Một số lỗi thường gặp về kỹ năng lắng nghe
Tuy nhiên, trong quá trình giao tiếp chúng ta rất dễ mắc sai lầm với kỹ năng lắng nghe. Dưới đây là một số lỗi hay thường gặp:
- Tập trung trình bày quan điểm bản thân
Không phải ai cũng nhận thức được giá trị của việc lắng nghe và biết cách lắng nghe hiệu quả. Nhiều người thường coi thường kỹ năng này và chỉ quan tâm đến việc thể hiện bản thân, đưa ra những ý kiến riêng và khẳng định sự khác biệt của mình với người khác. Đây là thái độ cần tránh khi giao tiếp.
- Không đặt mình vào vị trí đối phương
Để tránh những hiểu lầm và xung đột không mong muốn, chúng ta cần thử đặt mình vào hoàn cảnh của người khác, lắng nghe và tôn trọng những quan điểm khác biệt. Khi không có sự đồng cảm và thấu hiểu, góc nhìn của mỗi người sẽ bị hạn chế và thiên lệch, không có tính toàn diện và khách quan, do đó dễ gây ra những mâu thuẫn và ảnh hưởng tiêu cực đến mối quan hệ.
- Thái độ không hứng thú
Nếu người nói không nhận được những biểu hiện tích cực từ phía người nghe, họ sẽ cảm thấy bị khinh thường và mất tự tin. Đây là một hành vi không chuyên nghiệp và thiếu tôn trọng trong giao tiếp, bởi vì nó cho thấy người nghe không coi trọng nội dung và mục đích của cuộc trò chuyện, đặc biệt là khi đó là những thông tin có ý nghĩa.
- Thành kiến tiêu cực
Để lắng nghe hiệu quả, ta cần tránh những thành kiến tiêu cực về đối phương. Những thành kiến này có thể liên quan đến cách ăn mặc, phong cách, giọng điệu, cách sử dụng từ ngữ, hay thậm chí là chủng tộc, giới tính,… Điều này sẽ làm giảm hiệu quả của việc lắng nghe và ảnh hưởng đến mối quan hệ. Vì vậy, ta cần loại bỏ những thành kiến tiêu cực để phát triển kỹ năng lắng nghe hiệu quả.
- Kiểu nghe “phòng thủ”
Người lắng nghe phòng thủ là người chỉ tập trung vào những mặt tiêu cực, chưa hoàn thiện của người nói, và không nhận ra những giá trị tích cực mà họ mang lại. Người lắng nghe phòng thủ luôn sẵn sàng tìm cách bác bỏ, chống đối những gì người nói nói, dù có đúng hay sai. Hành vi này sẽ gây tổn hại đến mối quan hệ giữa hai bên, và cản trở sự học hỏi, trao đổi kinh nghiệm để cùng tiến bộ.
- Lựa chọn vấn đề giao tiếp phức tạp
Để nâng cao kỹ năng lắng nghe bạn cần chọn đúng chủ đề khi giao tiếp. Nếu chủ đề quá khó hiểu, người nghe sẽ không thể phản hồi một cách thích hợp. Điều này có thể gây ra nhiều hiểu lầm và xung đột trong quan hệ giữa hai bên.
Trong trường hợp chủ đề quá phức tạp, bạn nên yêu cầu người nói tóm tắt lại những điểm chính hoặc trình bày theo từng phần nhỏ để dễ dàng theo dõi và hiểu rõ hơn. Điều này sẽ giúp bạn lắng nghe hiệu quả, tạo dựng và duy trì mối quan hệ tốt đẹp với người khác.
- Không có sự chuẩn bị
Để lắng nghe trọn vẹn khi giao tiếp bạn nên chuẩn bị tóm gọn thông tin trong và sau khi nghe. Đây không phải là một kỹ năng tự nhiên mà là một kỹ năng có thể được học hỏi và cải thiện qua thời gian. Bằng cách rèn luyện kỹ năng lắng nghe, chúng ta sẽ có thể hiểu và nắm bắt đầy đủ thông tin mà người khác muốn truyền đạt, giải quyết xung đột hiệu quả hơn và xây dựng mối quan hệ tốt hơn.
- Giành lời người khác
Điều cần tránh khi giao tiếp là giành lời người khác nói. Khi bạn giành lời, bạn không chỉ làm tổn thương tình cảm của người đó, mà còn làm giảm hiệu quả của cuộc trao đổi. Bạn sẽ bỏ lỡ những thông tin quý giá mà người đó muốn chia sẻ, và cũng không thể hiểu được quan điểm và cảm xúc của họ. Bạn nên tôn trọng quyền được nói của người khác, và chờ đến khi họ nói xong mới đưa ra ý kiến hoặc phản hồi của mình.
Trên đây là toàn bộ giải đáp thắc mắc về kỹ năng lắng nghe và cách rèn luyện sao cho hiệu quả. Hy vọng sẽ giúp bạn cải thiện thêm kỹ năng, nâng cao hiệu quả giao tiếp trong công việc và cuộc sống. Đừng quên theo dõi Mua Bán để cập nhật những chia sẻ kinh nghiệm, kỹ năng sống, tin tức việc làm, mẹo vặt… được cập nhật mới mỗi ngày.
Xem thêm:
- Kế toán công nợ là gì? Bản mô tả công việc chi tiết
- Đi phỏng vấn mặc gì để đi ghi điểm trong mắt nhà tuyển dụng
- Top 12 kỹ năng lãnh đạo và phẩm chất cần có của nhà quản trị giỏi
Hiền Phạm
