Khi sự giao thoa về văn hóa, kinh tế giữa các quốc gia phát triển sẽ kéo theo nhu cầu giao tiếp bằng nhiều thứ tiếng khác nhau phát sinh, để việc trao đổi được diễn ra thuận lợi nó yêu cầu mọi người phải biết nhiều ngôn ngữ.
Tuy nhiên, điều này không phải ai cũng làm được. Từ đó ngành nghề biên phiên dịch bắt đầu xuất hiện và trở nên quan trọng hơn trong các doanh nghiệp, đoàn thể và cả cơ quan chính phủ. Vậy biên dịch là gì thì hãy cùng Cẩm Nang Mua Bán tìm hiểu ngay sau đây!
Biên dịch là gì?
Biên dịch (hay còn gọi là phiên dịch viết) là việt dịch một văn bản từ một ngôn ngữ này sang một ngôn ngữ khác. Những người thực hiện công việc này được gọi là biên dịch viên.
Không như những người dịch nói phải chịu sức ép thời gian căng thẳng và yêu cầu phản ứng tức thì, khi so sánh biên dịch viên sẽ thoải mái hơn nhiều. Tất nhiên với việc không bị gò bó về thời gian thì độ trôi chảy, chính xác cũng như mạch lạc thường được yêu cầu cao hơn.
Xem thêm >>> Thông dịch là gì? Kỹ năng cần có để trở thành một thông dịch viên chuyên nghiệp
| Tham khảo các tin đăng tuyển dụng việc làm nhân viên văn phòng: |
Phiên dịch là gì?
Phiên dịch là công việc truyền đạt nội dung thông tin từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác dưới hình thức nói. Trong đó được phân rõ ra:
- Ngôn ngữ cần dịch = ngôn ngữ nguồn
- Ngôn ngữ cần được dịch = ngôn ngữ đích
- Người dịch = phiên dịch viên.
Nói một cách dễ hiểu thì phiên dịch viên là cầu nối giữa những người nói các thứ tiếng khác nhau hiểu nhau để trao đổi. Công việc của họ không chỉ đơn thuần là dịch nghĩa hay chuyển ngữ, mà còn cần thể hiện tốt sắc thái của các bên trong một khoảng thời gian ngắn.
Điểm giống và khác nhau của phiên dịch và biên dịch là gì?
Có rất nhiều khái niệm xoay quanh như biên dịch viên là những ai hay trình biên dịch là gì?
Chắc hẳn đã từng nghe qua hai từ biên dịch và phiên dịch khi nhắc đến dịch thuật. Chúng là 2 ngành nghề khác nhau cùng hoạt động trong một lĩnh vực. Tuy nhiên một số người vẫn còn nhầm lẫn giữa biên dịch và phiên dịch, vậy chúng khác nhau ra sao?
Dù có chung 1 điểm là dịch thuật ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác nhưng về phương pháp thì hoàn toàn khác nhau và không thể đổi chỗ với nhau được. Sau đây là bảng so sánh giữa 2 ngành nghề này:
| Nội dung so sánh | Biên dịch | Phiên dịch |
| Phương pháp giao tiếp | Hình thức văn viết | Hình thức văn nói |
| Thời gian thực hiện |
Có nhiều thời gian để đọc bản gốc trước khi thực hiện công việc Người biên dịch có thì giờ đối chiếu bản dịch với bản gốc để chỉnh sửa hợp lý |
Công việc mang tính tức thời Phiên dịch viên phải thực hiện chuyển ngữ nhanh, không có thời gian để chỉnh sửa xem xét lại bản dịch |
| Công cụ hỗ trợ | Sử dụng nhiều công cụ hỗ trợ khác nhau cho việc dịch thuật như từ điển, công cụ kiểm tra chính tả, bảng thuật ngữ,.. |
Không có thời gian sử dụng nguồn hỗ trợ |
| Tính chính xác | Có độ chính xác cao | Độ chính xác không chuẩn như biên dịch |
| Sự trôi chảy | Có sự trôi chảy cao | Không được trôi chảy như biên dịch |
| Số người tham gia công việc | Có thể làm việc với nhiều người và chia sẻ công việc để thực hiện nhanh hơn | Làm việc độc lập, không thể làm theo nhóm |
Xu hướng nghề nghiệp của biên dịch là gì?
Đây là một nghề khá hot bởi bên cạnh mức thù lao cao chót vót, thì họ còn có cơ hội đi nhiều nơi, gặp gỡ với nhiều người, mà phần lớn là chính trị gia, người giàu có, nổi tiếng,… được tham gia vào nhiều sự kiện quy mô thế giới.
Xem thêm >>> Ngành Công An Nữ Và Các Tiêu Chuẩn Thi Tuyển
Mặc dù công việc không hề đơn giản phải chịu nhiều áp lực, nhưng đây là nghề mang đến nhiều cơ hội phát triển. Bạn có thể trở thành người hộ tống theo các phái đoàn ra nước ngoài làm việc, phiên dịch các cuộc họp, đàm phán,… có cơ hội được nhận vào các vụ phụ trách đối ngoại trong Bộ ngoại giao hoặc các bộ khác.
Khi làm tự do, có thể được mời làm trợ lý lâu dài hay làm cho văn phòng đại diện của họ ở nước ngoài. Còn phần các công ty đa quốc gia, bạn sẽ có vai trò làm cầu nối hợp tác giữa 2 bên.
Cơ hội từ nghề biên dịch là gì?
Nước ta đang đẩy mạnh quan hệ hợp tác với các cường quốc nên ngôn ngữ phổ biến hiện nay là tiếng Anh, tiếng Trung, tiếng Nhật… Các ngôn ngữ hiếm khác như Đức, Pháp, Ý…rất thiếu biên phiên dịch.
Trong bối cảnh hội nhập với thế giới, ngành nghề này trở nên cần thiết hơn bao giờ hết, chính vì vậy mà các ổ chức quốc tế, các công ty đa quốc gia, công ty du lịch, các toà soạn báo, đài phát thanh, truyền hình, các nhà xuất bản, các công ty, trung tâm dịch thuật cần những biên dịch viên ưu tú để làm việc cho họ.
Trung bình mỗi năm cần đến 1000 biên dịch viên để làm việc trong các tổ chức của Việt Nam tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM.
Thu nhập
Mức thu nhập của nghề biên phiên dịch cực kì hấp dẫn, với số tiền từ 200 – 400 USD là mức trung bình một ngày bạn kiếm được, tùy thuộc vào năng lực của người dịch, khối lượng công việc, hay loại tài liệu,…
Còn khi là nhân viên full-time cho công ty hay tổ chức nào đó thì lương sẽ được cố định, tùy theo việc mà hai bên đàm phán lúc ban đầu. Tuy nhiên, nếu bạn là freelancer dịch thuật mức lương sẽ không cố định (tùy theo dự án mà bạn sẽ được chi trả).
Tùy thuộc vào mức độ quan trọng và tính gấp gáp của từng dự án mà mức thu nhập còn tăng lên gấp nhiều lần.
Cơ hội thăng tiến của nghề biên dịch
Với những bạn biết nhiều thứ tiếng, cơ hội thăng tiến trong các doanh nghiệp của bạn là rất cao. Vì bạn là tiếng nói, kết nối công ty với nhiều đơn vị khác nhau trên thế giới, thế nên vị trí của bạn trong công ty vô cùng quan trọng kèm theo nhiều quyền lợi đặc biệt.
Cơ hội việc làm của nghề biên dịch là gì?
Đi theo ngành biên phiên dịch thì bạn sẽ không phải lo lắng về vấn đề thiếu việc làm mai sau. Bởi nhu cầu tuyển dụng của ngành là vô hạn, điều bạn cần là phải trang bị thật tốt ngôn ngữ lẫn tích lũy thêm nhiều kiến thức xã hội.
Ngoài ra, như ở trên đã đề cập bạn cũng có thể nhận các công việc tự do, với mức lương cực hấp dẫn, mà không cần phải xin vào một công ty cố định nào. Đặc biệt đối với các bạn đang là sinh viên và có vốn ngoại ngữ tốt hoàn toàn có thể nhận tài liệu dịch thuật để làm tại nhà đây cũng được xem như là việc làm part time tại Hải Phòng, việc làm part time Đà Nẵng và một số thành phố lớn khác
Cơ hội mở rộng mối quan hệ nghề biên dịch
Thông qua các cuộc gặp gỡ, trò chuyện các bạn sẽ gặp được nhiều người trên thế giới, hoặc là giám đốc của một tập đoàn lớn, các chính trị gia hay đơn giản là một người đã thành công trên một phương diện nào đó. Qua đó, ngoài mục đích phục vụ cho công việc, bạn cũng có thể tạo dựng mối quan hệ và học hỏi bí quyết thành công của họ.
Yêu cầu cần có của môt người làm biên dịch là gì?
Ngoài khả năng khai thác tài liệu dịch một cách phong phú, đa dạng, đầy đủ về mặt ngữ nghĩa. Người biên dịch còn được yêu cầu một số yếu tố khác sau đây:
Sự thông thạo ngôn ngữ
Biết ngoại ngữ giỏi không có nghĩa bạn sẽ trở thành người biên dịch giỏi. Mặc dù nghĩa của tài liệu được bạn hiểu hết nhưng việc truyền tải thông tin đó đến với người đọc đúng nghĩa và đủ ngữ ra làm sao thì đó lại là một câu chuyện hoàn toàn khác.
Vì thế để làm được điều này, giỏi giang và, sử dụng thật nhuần nhuyễn từ ngữ giữa các ngôn ngữ mà bạn đảm nhận dịch thuật là điều rất quan trọng đối với biên dịch viên.
Về tư duy
Kiến thức về văn hóa và đời sống, lẽ phải cũng đóng góp một vai trò rất lớn vào bản dịch của bạn. Chỉ cần không am hiểu đủ sâu hoàn cảnh có thể biến đoạn dịch của bạn trở nên “ngớ ngẩn” và không phù hợp. Chẳng hạn như quan điểm của tác giả rất quan trọng, vì lẽ đó mà khi biên dịch và phiên dịch bạn phải hết sức khách quan.
Thông qua ngôn ngữ gốc, cần hiểu bao quát ý họ muốn truyền đạt lại là gì, cạnh đó việc hiểu được người đọc và người nghe cần thông tin gì, tóm gọn ý chính ra làm sao để cung cấp bản dịch một cách hợp lý nhất.
Về tính cách
Công việc biên dịch yêu cầu sự cẩn trọng và tính chính xác trong từng câu chữ về mặt ngữ và nghĩa đến từng đoạn, khổ trong tài liệu. Cần am hiểu ý tác giả, hiểu nguyên tác tài liệu mà dịch thật đúng ngữ điệu mà tác giả, người nói muốn truyền tải.
Đừng vì bạn nóng tính mà bạn có thể áp đặt lời nói, lời dịch cọc cằn, bực tức cho người nghe. Cũng không phải vì bạn quá hiền mà biến những câu nói tức giận của người nói thành mềm mỏng nhẹ nhàng. Chính vì thế, việc truyền đạt một cách chính xác là việc nên làm.
Đạo đức nghề nghiệp
Yếu tố đạo đức ở ngành nghề nào cũng quan trọng và được các nhà tuyển dụng đánh giá cao. Thái độ của người dịch không thiên vị đối với các bên và nhất là phải trung thành, không được chỉnh sửa thêm thắt, nhận xét, bình luận hay thể hiện bản thân của cá nhân vào lúc dịch.
Cần phải tránh mọi trường hợp người phiên dịch quên mất vai trò, vị trí và trách nhiệm phiên dịch của mình và đứng ra tranh luận như một đại biểu tham dự cuộc họp. Đối với một người biên phiên dịch thì đây là một điều cấm kỵ.
Yếu tố khác
Trong mọi hoàn cảnh, giỏi ngoại ngữ và thành thạo tối thiểu 2 kỹ năng đọc, viết của ít nhất hai ngôn ngữ là yếu tố cần thiết của người biên dịch. Để đọc hiểu những gì tác giả viết, bạn phải nắm vững ngữ pháp, sở hữu vốn từ vựng phong phú, tư duy nhạy bén để hiểu được cả những từ mới hay từ viết tắt mà tác giả viết.
Bên cạnh đó, để trở thành một người biên phiên dịch xuất xắc thì bạn càng phải ra sức học tập trau dồi, đúc kết kinh nghiệm và nỗ lực hết mình không ngơi nghỉ bởi đây là một công việc liên quan đến lượng thông tin kiến thức khổng lồ và luôn đổi mới theo thời cuộc. Và tất nhiên khi đam mê với một lĩnh vực cụ thể, bạn gắn bó và theo được nó.
Những bất cập về nghề phiên biên dịch là gì?
Yêu cầu cao
Để đạt yêu cầu và có hiệu quả cao trong công việc chắc chắn bạn phải biết và sử dụng thành thạo từ 2 ngôn ngữ trở lên từ đó mới có đà để phát triển tiếp tục. Ngoài ra việc trang bị thêm các kỹ năng phụ và kiến thức về văn hóa, xã hội cũng rất cần thiết.
Cạnh tranh trong nghề cao
Chắc hẳn với danh tiếng tốt và thu nhập cao mà nghề tạo ra thì sẽ thu hút nhiều người, vì thế gặp tỷ lệ cạnh tranh cao từ các đối thủ cùng ngành là điều không thể tránh khỏi.
Thay đổi thường xuyên môi trường làm việc
Với tính chất đặc thù của công việc, việc thường xuyên luân chuyển môi trường làm việc là điều hiển nhiên.Vì vậy nếu có theo nghề hãy trang bị sức khỏe thật tốt.
Chịu ảnh hưởng từ nhiều thành phần
Vì những biên phiên dịch kém chất lượng mà nhiều công ty, doanh nghiệp chịu tổn thất rất lớn nên khi họ đưa ra yêu cầu rất cao là lẽ thường tình. Vậy nên bạn sẽ gặp ảnh hưởng không nhỏ từ vấn đề này.
Lương không cố định
Phần lớn nghề biên phiên dịch làm việc theo dự án và trực tiếp với khách hàng. Đâm ra thời gian trả lương sẽ phụ thuộc rất nhiều vào đối tác, có thể bị kéo dài trì trệ hoặc may mắn là được thanh toán sớm
Áp lực
Với những dự án khó, cần xử lý gấp và trong thời gian ngắn bạn sẽ phải hứng chịu rất nhiều áp lực vô hình lẫn hữu hình. Nếu làm ẩu thì ngoài chịu sự tổn thất nặng nề thì sẽ xảy ra những thứ không mong muốn giữa các bên.
Một số loại hình dịch thuật thường gặp
Dưới đây một số loại hình dịch thuật bài viết sẽ cung cấp cho bạn để tham khảo.
Dịch đuổi (consecutive interpreting)
Phiên dịch viên lắng nghe người bản xứ nói hết một đoạn, rồi mới tiến hành chuyển dịch. Hình thức dịch này thường được sử dụng trong các lĩnh vực gồm Giao dịch đàm phám thương mại, Chuyển giao công nghệ hoặc tháp tùng…
Trong quá trình này, người phiên dịch sẽ dịch ngay sau khi người nói kết thúc. Trong hình thức phiên dịch này, người phiên dịch có thể bàn bạc – thống nhất với người nói để làm rõ nghĩa hoặc giải nghĩa để đảm bảo độ chính xác hoặc yêu cầu họ lặp lại.
Dịch song song, dịch cabin (simultaneous interpreting)
Phiên dịch viên sẽ thực hiện phần dịch thuật sau khi nghe xong phần nói một câu. Khi dịch hội nghị/hội thảo, thường thông dịch viên sẽ sử dụng bộ tai nghe (headphones) và các thiết bị điện tử hỗ trợ khác.
Lúc này họ sẽ không làm việc trực tiếp với các bên liên quan mà sẽ nghe thông tin qua tai nghe và thông dịch lại cùng lúc đó bằng micro trong cabin với thiết kế cách âm để tránh ồn.
Hình thức này thường thấy ở trong các cuộc Hội Thảo, Hội Nghị, ở Du Lịch, Tham Quan sẽ tương tự chỉ là không ngồi trong cabin còn về phần headphones thì tùy thuộc vào từng tình huống…
Dịch qua các công cụ truyền thông internet,qua điện thoại
Phiên dịch viên nhận thông tin từ khách hàng và truyền đạt thông qua các phương tiện truyền thông.
Đây là hình thức phiên dịch qua hệ thống online, mạng LAN, có khi là điện thoại (có ít nhất 3 người nói chuyện cùng với nhau)
Dịch Thầm (whispering Interpreting)
Do tính bảo mật trong giao tiếp (tuỳ từng hoàn cảnh) có thể là vấn đề đàm phán, hội thoại,… Phiên dịch viên sẽ phải lắng và thì thầm phần dịch vào tai khách hàng.
Kết
Bài viết trên vừa thông tin đến bạn về nghề biên dịch là gì? Sự khác nhau của biên dịch và phiên dịch, cũng như cơ hội và thách thức của ngành này. Hy vọng thông qua bài viết, lượng thông tin cũng như kiến thức đã cung cấp sẽ giúp bạn đọc được trau dồi và hiểu rõ hơn về biên dịch. Nếu bạn đang có ý định chọn nghề hi vọng bài viết sẽ giúp bạn đưa ra lựa chọn đúng đắn hơn. Ngoài ra, đừng quên ghé trang Muaban.net để cập nhật thêm các bài viết bổ ích khác nhé!
___Tú Sương___
>>>Có thể bạn quan tâm:
- Ngành marketing thi khối nào và 5 trường dạy Marketing tốt
- Giao tiếp phi ngôn ngữ là gì? Lưu ý khi ứng dụng giao tiếp phi ngôn ngữ
- Top 19 công việc làm thêm cho dân văn phòng hấp dẫn, lương cao
