Mâm ngũ quả là một phần không thể thiếu trong ngày Tết truyền thống của người Việt Nam. Bởi không chỉ mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc mà còn là biểu tượng của sự sung túc, may mắn và thịnh vượng. Với sự đa dạng và độc đáo của văn hóa ẩm thực ở ba miền Bắc, Trung và Nam, cách bày trí mâm ngũ quả cũng mang nét đặc trưng riêng. Tìm hiểu chi tiết về ý nghĩa mâm ngũ quả ngày Tết ngay sau đây.
1. Mâm ngũ quả là gì?
Đúng như tên gọi, mâm ngũ quả là mâm trái cây được bày biện với khoảng năm loại hoa quả khác nhau đại diện cho ngũ hành (Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ). Tùy theo vùng miền và sở thích, mâm ngũ quả có thể khác nhau về loại quả, nhưng nhìn chung đều có ý nghĩa là cầu mong một năm mới sung túc, may mắn và thành công.
Người Việt thường chú trọng đến tên gọi, màu sắc và cách sắp xếp của từng loại trái cây. Vào dịp Tết, mâm ngũ quả thường được trưng, bày trên bàn thờ tổ tiên hoặc trên bàn tiếp khách.
Thế nhưng mâm ngũ quả ngày Tết lại có tính chất, ý nghĩa và cách trình bày hoàn toàn khác. Do đó, để biết thêm thông tin về mâm ngũ quả, mời bạn đọc theo dõi phần tiếp theo của bài viết!
Xem thêm: 10 ý tưởng trang trí tết phòng khách thu hút tài lộc năm 2024
2. Ý nghĩa mâm ngũ quả ngày Tết với từng miền
2.1. Mâm ngũ quả miền Bắc
Đối với người dân miền Bắc, một mâm ngũ quả đẹp và đúng chuẩn phải bao gồm đầy đủ các loại trái cây như chuối xanh, bưởi, phật thủ, sung, hồng, quất cảnh, ớt, dứa,… Với mâm ngũ quả này, màu sắc cần phải rực rỡ nhưng hài hòa và tuân thủ theo ngũ hành như sau:
- Kim – màu trắng.
- Mộc – màu xanh lá.
- Thủy – màu đen.
- Hỏa – màu đỏ.
- Thổ – màu vàng.
Trong đó, chuối trong mâm ngũ quả được bày theo nải, và nên là chuối xanh nhằm tượng trưng cho sự quần tụ, sum vầy và đầm ấm. Bưởi có màu vàng, tượng trưng cho sự giàu sang và may mắn.
Một số gia đình có thể thay bưởi bằng quả phật thủ, vì có tác dụng lưu giữ thần, Phật và gia tiên trong nhà lâu hơn để phù hộ cho gia chủ.
Quả quất cảnh, quả hồng hay ớt được sắp xếp xung quanh mâm ngũ quả vì có màu đỏ và vàng rực rỡ, tượng trưng cho sự may mắn và thành công. Quả dứa, với mùi thơm đặc trưng, thể hiện mong ước về một năm mới an lành và đầy phúc lộc.
2.2. Mâm ngũ quả miền Trung
Vì dải đất miền Trung thường phải đối mặt với thiên tai, bão lũ và hạn hán quanh năm, đất đai không được phong phú và ít cây trái. Do đó, mâm ngũ quả của người miền Trung thường mang tính đơn giản, không quá quan trọng về hình thức, chỉ cần thành tâm là đủ.
Các loại trái cây thường xuất hiện trong mâm ngũ quả của người miền Trung bao gồm:
- Thanh long
- Chuối
- Dưa hấu
- Mãng cầu
- Dứa
- Sung
- Cam
- Quýt
…
Xem thêm: Gần Tết nên kinh doanh gì? 20 ý tưởng kinh doanh “hốt bạc” dịp Tết 2024
2.3. Mâm ngũ quả miền Nam
Ở miền Nam, người dân bày mâm ngũ quả với mong muốn “Cầu sung vừa đủ xài”, tượng trưng cho sự đủ đầy và thịnh vượng trong năm mới. Mâm ngũ quả này bao gồm 5 loại quả tương ứng:
- Mãng cầu
- Sung
- Dừa
- Đu đủ
- Xoài
Ngoài ra, người miền Nam không thờ cúng một số loại trái cây có cách phát âm mang ý nghĩa không tốt như chuối (gần giống với “chúi nhủi”, tức làm ăn không phát đạt), lê (gần giống với “lê lết”, tức đổ bể, dễ thất bại), cam và quýt (gần giống với “cam chịu”, tức chịu đựng khó khăn).
3. Cách chưng mâm ngũ quả đẹp trong ngày Tết 2024 để gặp may mắn
3.1. Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết theo miền Bắc
- Đặt mâm ngũ quả ở vị trí trung tâm của bàn thờ hoặc nơi trang trọng trong nhà.
- Bày đủ các loại trái cây truyền thống như chuối xanh, bưởi, phật thủ, sung, hồng, quất cảnh, ớt, dứa.
- Tuân thủ nguyên tắc màu sắc theo ngũ hành, với chuối xanh ở dưới cùng, bưởi hoặc phật thủ ở giữa, và các loại quả khác xung quanh.
- Trang trí mâm ngũ quả bằng hoa, lá, và các vật phẩm phù hợp, tạo điểm nhấn và tăng tính thẩm mỹ.
3.2. Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết theo miền Nam
- Bày mâm ngũ quả ở vị trí trung tâm của bàn thờ hoặc nơi trang trọng trong nhà.
- Thêm các loại quả truyền thống như mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài.
- Tránh bày các loại quả có cách phát âm mang ý nghĩa không tốt như chuối, lê, cam, quýt.
- Đặt đu đủ, dừa, xoài lên mâm trước, sau đó bày các loại quả còn lại xung quanh, tạo thành một mâm tròn đẹp mắt và cân đối.
3.3. Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết theo miền Trung
- Đặt mâm ngũ quả ở vị trí trung tâm của bàn thờ hoặc nơi trang trọng trong nhà.
- Bày đủ các loại trái cây địa phương như thanh long, chuối, dưa hấu, mãng cầu, dứa, sung, cam, quýt.
- Không quá quan tâm đến hình thức bày trí, chỉ cần thành tâm và đặt các loại quả lên mâm.
- Tuân thủ nguyên tắc sắp xếp chuối xanh ở dưới cùng, bưởi hoặc phật thủ ở giữa, và các loại quả khác xung quanh.
4. Sự giống và khác nhau giữa mâm ngũ quả 3 miền
- Giống nhau: Cả ba miền đều coi mâm ngũ quả là biểu tượng của may mắn, thành công, và sự thịnh vượng trong năm mới. Các loại quả thông dụng như chuối, sung, dứa, cam, quýt đều xuất hiện trong mâm ngũ quả của cả ba miền.
- Khác nhau: Mỗi miền có những loại quả đặc trưng riêng phù hợp với điều kiện tự nhiên và văn hóa của vùng đó. Ví dụ, miền Bắc thường bày các loại quả như bưởi, phật thủ, quất cảnh, trong khi miền Nam có dừa, đu đủ, xoài. Cách bày trí và màu sắc cũng có thể có sự khác nhau nhẹ giữa các miền.
| Ngoài ra, nếu có nhu cầu tìm việc làm trong Tết, bạn có thể tham khảo các tin đăng tại đây: |
5. Một số lưu ý cần tránh khi bày mâm ngũ quả ngày Tết
5.1. Hiểu sai về ý nghĩa mâm ngũ quả, ý nghĩa từng quả
Trước khi bày mâm ngũ quả, hãy nắm rõ ý nghĩa và tượng trưng của mâm ngũ quả trong văn hóa truyền thống. Điều này giúp tránh hiểu và bày sai các loại quả.
5.2. Rửa quả cho sạch để bày
- Cần rửa sạch các quả trái để loại bỏ bụi bẩn và tạo sự sạch sẽ cho mâm.
- Hạn chế sử dụng chất tẩy rửa hoá học, nếu cần thì hãy rửa bằng nước sạch.
5.3. Sai lầm khi chưng quá 5 quả
- Mâm ngũ quả truyền thống gồm 5 loại trái cây, không nên thiếu hoặc thừa 5 quả. Việc chưng quá số lượng quả có thể bị coi là không tôn trọng và vi phạm quy tắc truyền thống.
- Nếu không tìm thấy các loại quả đặc trưng, có thể thay thế bằng các loại quả khác có màu đỏ, vàng, hoặc các loại quả phổ biến trong vùng địa phương.
