Hộp số xe tay ga và những điều bạn cần biết

Thời gian đọc: 7 phút

Có bao giờ bạn thắc mắc rằng chạy xe tay ga lại rất nhẹ nhàng, trong khi để điều khiển các dòng xe số và xe tay côn phải vào số, đổi số liên tục? Để giải thích điều này, Muaban.net mời các bạn hãy tìm hiểu cấu tạo, sơ đồ truyền lực và nguyên lý hoạt động của hộp số xe tay ga để có câu trả lời thỏa đáng.

Hộp số xe máy là gì? Hộp số xe tay ga tự động là gì?

Mục lục

Hộp số xe máy là gì?

Hộp số xe máy còn gọi là hộp biến tốc, chức năng của bộ phận này là thay đổi công suất sản sinh ra ở động cơ đốt trong. Nhờ thế mà xe máy có thể thay đổi tốc độ di chuyển sao cho tối ưu nhất, sử dụng nhiên liệu hiệu quả nhất.

Hộp số xe tay ga tự động là gì?

Hộp số tự động thường được sử dụng phổ biến trên các dòng xe tay ga. Loại hộp số này có thể tự động điều chỉnh biến tốc dựa trên tốc độ và khả năng đốt cháy của nhiên liệu, giúp xe có thể hoạt động mạnh mẽ và êm ái hơn, điều khiển cũng dễ dàng hơn.

>>> Tham khảo thêm: Hộp số là gì? Tìm hiểu cấu tạo và vai trò của hộp số đối với xe

Cấu tạo hộp số xe tay ga

Nhìn vào động cơ xe tay ga, chắc hẳn nhiều bạn nghĩ rằng hộp số xe tay ga rất phức tạp bởi nó được bao bọc trong một bộ khung lớn, lại còn có thể cho phép xe hoạt động tự do mà không cần sang số, đảm bảo lực kéo phù hợp, tuy nhiên, các bạn đã nhầm, nếu có dịp được quan sát hộp số xe tay ga thì bạn sẽ thấy khá đơn giản, chỉ có 2 puli và 1 đai vô cấp.

Hộp số xe tay ga dạng vô cấp CVT sẽ có 3 bộ phận cơ bản:

Đai truyền thiết kế bằng kim loại hay cao su có độ bền cao cấp.
Một hệ puli sơ cấp được gắn vào trục quay của động cơ.
Một hệ puli thứ cấp dẫn động đến bánh xe.

2 puli là bộ phận tối quan trọng trong hộp số xe tay ga dạng vô cấp CVT. Mỗi puli được cấu thành từ hai khối hình nón nghiêng một khoảng 20 độ và đặt đối diện với nhau. Dây đai được đặt vào rãnh giữa hai khối hình nón này. Dây đai thiết kế theo hình dạng chữ V bằng cao su để chịu được ma sát cao, tránh bị trượt khỏi rãnh khi vận hành quá nhanh.

Sơ đồ truyền lực của hộp số tự động xe tay ga

Nguyên lý hoạt động hộp số xe tay ga

Động cơ đang ở chế độ garanty

Khi động cơ quay ở chế độ cầm chừng (garanty), lúc này tốc độ động cơ vẫn còn thấp. Lực kéo và chuyển động của động cơ truyền từ trục khuỷu qua puli sơ cấp, dây đai V và đến puli thứ cấp và cuối cùng tới cụm má ma sát (bố ba càng).

Tuy nhiên, lực li tâm của cụm ma sát nhỏ lúc này vẫn chưa vượt qua được lực lò xo của các má ma sát, do đó má ma sát không tiếp xúc với vỏ nồi li hợp. Dẫn đến lực kéo và chuyển động không được truyền xuống bánh xe sau, xe đứng im không chuyển động.

Động cơ đang ở chế độ khởi động và tốc độ thấp

Khi động cơ tăng tốc lên khoảng 2700 – 3000v/ph, bây giờ lực li tâm của cụm ma sát đã đủ lớn và thắng được lực kéo của lò xo, dẫn đến các má ma sát văng ra và tiếp xúc với nồi li hợp. Nhờ có lực ma sát giữa các má ma sát với nồi li hợp, lực kéo và chuyển động được truyền qua bộ bánh răng giảm tốc tới bánh sau và xe bắt đầu chuyển động chậm.

Ở thời điểm này, dây đai V có vị trí nằm trong cùng của puli sơ cấp và ngoài cùng puli thứ cấp. Tỉ số truyền động lúc này đang lớn nhất nên lực kéo ở bánh sau đủ lớn để xe thoát khỏi trạng thái dừng và bắt đầu tăng tốc.

>>> Tham khảo thêm: Xe tay ga độ và những điều nên biết

Động cơ đang ở mức tốc độ trung bình

Khi tốc độ động cơ tiếp tục tăng, lực li tâm ngày càng lớn hơn khiến các con lăn ở puli sơ cấp văng ra ép má puli sơ cấp di động tiến về má puli sơ cấp cố định, đẩy dây đai V ra xa tâm hơn. Do độ độ dài dây đai giữ nguyên nên ở phía puli thứ cấp, dây đai sẽ di chuyển vào gần tâm cho đến khi nó cân bằng với lực lò xo nén tại puli thứ cấp.

Với diễn biến trên, tỉ số truyền động của bộ truyền sẽ giảm dần, tốc độ puli thứ cấp tăng lên làm xe di chuyển với tốc độ nhanh hơn.

Động cơ đang ở chế độ tốc độ cao

Tốc độ động cơ tiếp tục tăng lên cao, lực li tâm cũng theo đó mạnh hơn, khiến các con lăn văng ra xa tâm nhất, ép má puli sơ cấp di động tiến lại gần với má puli sơ cấp cố định nhất. Đường kính tiếp xúc của dây đai V với puli sơ cấp lúc này là lớn nhất, và ngược lại tại phía puli thứ cấp dây đai V có đường kính nhỏ nhất.

Khi này, tỉ số truyền động của bộ truyền sẽ đạt giá trị nhỏ nhất (min), và tốc độ puli thứ cấp sẽ cao nhất (max). Do đó xe đang chuyển động ở tốc độ cao nhất.

Khi xe tải nặng, leo dốc hay tăng tốc đột ngột

Việc xe tải nặng, leo dốc hay tăng tốc đột ngột sẽ tác động rất nhiều đến bánh xe sau, puli thứ cấp cố định sẽ chậm lại theo tốc độ của bánh sau. Khi này, nếu người lái tiếp tục tăng ga thì lực momen tác động lên má puli thứ cấp di động sẽ tăng theo.

Theo đó, dưới tác động của lò xo nén, puli thứ cấp di động sẽ trượt theo rãnh hướng về phía puli thứ cấp cố định chèn dây đai V ra xa tâm, ở phía puli sơ cấp thì dây đai V sẽ vào gần tâm. Kết quả là tỷ số truyền động tăng giúp xe tải nặng, leo dốc dễ dàng hơn.

>>> Tham khảo thêm: Các dòng xe tay ga dưới 25 triệu phù hợp cho sinh viên 2022

Lưu ý để bảo quản hộp số xe tay ga

Tránh tăng ga, rồ ga đột ngột: tăng ga một cách bất ngờ không những gây tốn xăng mà còn giảm tuổi thọ hộp số xe tay ga, nhiệt sinh ra do trượt đai khiến dây đai V nhanh bị chai cứng.

Tránh tải nặng, di chuyển với tốc độ cao: chở hàng hóa nặng nề và chạy xe tốc độ cao khiến dây đai mau lão hóa và nhanh chóng bị thay thế. Đồng thời khi tải nặng, hiện tượng trượt đai xảy ra nhiều hơn, nhiệt cũng sinh nhiều hơn dẫn đến đai truyền động lầm việc quá sức và bị nhão.

Tránh đi xe vào nước hay chạy xe trong mưa: hệ thống dẫn động đai hoạt động dựa trên khả năng bám bề mặt do ma sát, vì thế kẻ thù số 1 của hộp số xe tay ga là nước và các chất bôi trơn. Khi nước bám vào bộ truyền động, dây đai V sẽ bị giảm khả năng bám dính, khiến xe bị mất khả năng gia tốc.

Qua bài viết trên, Muaban.net tin rằng các bạn đã biết những thông tin bổ ích về cấu tạo, nguyên lý hoạt động của hộp số xe tay ga. Đừng quên theo dõi Mua Bán để cập nhật những tin tức bổ ích!

Nếu bạn có nhu cầu mua xe máy cũ, xe đã qua sử dụng thì có thể truy cập vào trang Muaban.net để tậu ngay chiến mã với giá cực hời và vô vàn mẫu máy để bạn lựa chọn.