Các ngành công nghiệp then chốt đóng vai trò quan trọng trong việc xác định hiệu quả kinh tế của một quốc gia. Vậy ngành công nghiệp trọng điểm là gì? Khái niệm, đặc điểm và vai trò của các ngành công nghiệp trọng điểm là gì? Hãy cùng Mua Bán tìm hiểu qua bài viết này nhé!
I. Tổng quan về ngành công nghiệp trọng điểm
1. Tìm hiểu ngành công nghiệp trọng điểm là gì?
Các ngành trọng điểm là gì? Ngành công nghiệp trọng điểm là những ngành có ý nghĩa sống còn đối với sự thành công của các ngành khác và đối với sự thành công của kế hoạch phát triển kinh tế nói chung. Kế hoạch tăng trưởng kinh tế của một quốc gia là một yếu tố chính trong việc xác định ngành công nghiệp chính của đất nước. Mỗi quốc gia đều có những ngành công nghiệp trọng điểm riêng để tập trung xây dựng các kế hoạch và phương án nhằm phát triển các ngành kinh tế, công nghiệp trọng điểm lớn mạnh nhất.
Một số ngành công nghiệp quan trọng nhất của Việt Nam là công nghiệp chế biến thực phẩm, sản xuất năng lượng, sản xuất cơ khí và sản xuất hàng tiêu dùng.
Trong tiếng Anh các ngành công nghiệp trọng điểm còn được gọi là ”Key industry”.
2. Đặc điểm của ngành công nghiệp trọng điểm là gì?
Đặc điểm của ngành công nghiệp trọng điểm là gì? Để thành công bền vững, một ngành phải tiếp cận được nguồn cung cấp dồi dào cả nguyên liệu thô và công nhân lành nghề. Chẳng hạn, lĩnh vực chế biến thực phẩm thường phổ biến ở các vùng nguyên liệu và các thành phố lớn vì phát triển thực phẩm gắn liền với nguồn cung nguyên liệu và nhu cầu của thị trường tiêu dùng. Ví dụ, ngành chế biến đường mía tập trung nhiều ở Đồng bằng sông Cửu Long, Đông Nam Bộ, Bắc Trung Bộ và Duyên hải Nam Trung Bộ do nguồn đường mía có nguồn gốc địa phương dồi dào ở những vùng này.
Các thành phố như Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh có ngành kinh doanh chế biến thịt và các sản phẩm từ thịt phát triển mạnh do nhu cầu cao của người dân địa phương. Ngành kinh doanh thực phẩm và chế biến thực phẩm không cần nguồn lao động nghiêm ngặt, thế hệ lực lượng lao động tương đối rộng và dân số khổng lồ đáp ứng các tiêu chí lao động cho ngành công nghiệp quan trọng này.
Ngành sản xuất hàng tiêu dùng có thế mạnh lâu dài nhờ thị trường tiêu thụ lớn và nhân công rẻ (dân số đông, nguồn lao động dồi dào; giá nhân công rẻ hơn nhiều so với các nước trong khu vực) là điều kiện thuận lợi để giảm giá thành sản phẩm và tham gia lao động gia công hàng xuất khẩu cho những thị trường xuất khẩu bao gồm thị trường truyền thống và thị trường khó tính như Châu Âu, Mỹ.
Công nghiệp mũi nhọn là những ngành có đóng góp đáng kể vào hiệu quả kinh tế. Một trường hợp điển hình là lĩnh vực năng lượng, lĩnh vực kinh doanh này thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và giúp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa nhằm nâng cao điều kiện sống của người dân xung quanh, đặc biệt là ở các vùng nông thôn và ngoại thành.
Công nghiệp quan trọng là ngành tạo tiền đề cho các ngành khác của nền kinh tế phát triển về quy mô, công nghệ, chất lượng sản phẩm… đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Một trong những ngành mũi nhọn đó là ngành công nghiệp nặng. Ngoài ra, sự tăng trưởng của ngành kinh doanh lương thực và chế biến thực phẩm sẽ thúc đẩy sự phát triển của các vùng nông nghiệp chuyên canh, cũng như các ngành thủy sản, sản xuất hàng tiêu dùng, cơ khí,…
| Ngoài ra, bạn còn có thể tham khảo ngay các tin đăng tuyển dụng có trên website Mua ban.net để tìm một công việc phù hợp với mình |
3. Vai trò của ngành công nghiệp trọng điểm là gì?
Thuật ngữ “ngành công nghiệp trọng điểm” được sử dụng để mô tả lĩnh vực sản xuất vật chất quan trọng nhất của quốc gia, bao gồm tất cả các ngành công nghiệp chuyên biệt và các công ty công nghiệp tham gia khai thác, chế biến và bảo trì. Vậy vai trò của ngành công nghiệp trọng điểm là gì? Tất cả các công cụ lao động của xã hội, hầu hết các đối tượng lao động và hàng tiêu dùng cần thiết để đáp ứng nhu cầu của cả sản xuất và tiêu dùng đều là kết quả của hoạt động công nghiệp.
Sản xuất phát triển trở thành một ngành lớn và tự túc của nền kinh tế. Sự phát triển của lực lượng sản xuất và việc thể chế hóa sự phân công lao động được xác định rõ ràng đã dẫn đến điều này. Các quy luật giá trị, cung cầu, cạnh tranh,…, tất cả đều đóng một vai trò trong cách thức hoạt động của sản xuất công nghiệp hiện đại trong nền kinh tế hàng hóa phát triển.
- Sự phân bổ của lĩnh vực sản xuất bị ảnh hưởng sâu sắc bởi sự tăng trưởng của các lĩnh vực chiến lược.
- Đẩy mạnh ứng dụng cuộc cách mạng khoa học và công nghệ vào tăng trưởng kinh tế quốc dân.
- Mang lại nhiều tiền hơn thông qua đầu tư và mở rộng quan hệ kinh doanh quốc tế.
- Nâng cao năng lực cho quân đội và quốc phòng.
Bên cạnh các vai trò nói trên, các ngành công nghiệp quan trọng còn có vai trò quan trọng đối với kinh tế:
Mức độ phát triển công nghiệp là một tiêu chuẩn để đánh giá tiến bộ kinh tế của một quốc gia. Công nghiệp là một trong hai ngành sản xuất vật chất cơ bản của nền kinh tế quốc dân. Nền công nghiệp nước ta đã trải qua một thời kỳ biến đổi lịch sử gay gắt trong những năm gần đây. Lĩnh vực sản xuất của quốc gia chúng ta đã thiết lập nhiều nền tảng công nghệ và vật chất cho nền kinh tế.
Sau đây là trình tự điển hình về sự vận động của công nghiệp trong quá trình phát triển: Trong nông nghiệp, công nghiệp là một loại lao động sản xuất do người nông dân tận dụng thời gian rảnh rỗi để tạo ra hàng hóa. Nền kinh tế nông nghiệp không thiết yếu để sản xuất hàng thủ công. Đó là mối liên hệ mật thiết giữa nông nghiệp và sản xuất. Có ba giai đoạn trong quá trình phát triển của ngành công nghiệp, từ sự hợp tác cơ bản thông qua công trường thủ công đến ngành công nghiệp cơ khí rộng lớn.
Tăng trưởng của ngành chủ chốt phản ánh sự phát triển lực lượng sản xuất của xã hội tiến bộ đạt được trong bối cảnh công nghiệp hóa, và ảnh hưởng của sự phát triển này đối với phần còn lại của nền kinh tế. Các nghiên cứu về công nghiệp hóa cho thấy: “Công nghiệp không chỉ tái sản xuất cơ sở vật chất cho xã hội mà còn tái sản xuất vô số quan hệ sản xuất theo lộ trình tiến hóa của nó”. Sự khác nhau giữa quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa.
Tóm lại, công nghiệp là một phạm trù kinh tế bao gồm nhiều loại hình tăng trưởng đa dạng nhưng không giới hạn ở công nghiệp gia đình, thủ công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, công nghiệp hiện đại, công nghiệp tư bản chủ nghĩa và công nghiệp xã hội chủ nghĩa. Nhưng đặc điểm nổi bật nhất của ngành công nghiệp là việc sử dụng rộng rãi các hình thức phân chia kỹ thuật trong sản xuất, sự hiện diện của hệ thống máy móc và dòng chảy không gián đoạn của quy trình.
Vị trí ưu việt của ngành công nghiệp trong nền kinh tế quốc dân đã được khẳng định và củng cố thông qua quá trình phát triển sản xuất công nghiệp, tác động đến cơ sở vật chất, công nghệ của ngành và xã hội nói chung. Quả thực, vị trí ưu việt của công nghiệp bắt nguồn từ khả năng làm gương cho các ngành kinh tế khác, đồng thời có tác động quyết định đến sự phát triển của lực lượng sản xuất trong cả nước. Một số phát triển theo phương thức sản xuất xã hội chủ nghĩa, trong khi những người khác vẫn ở tư bản chủ nghĩa.
Công cụ lao động được sử dụng trong sản xuất công nghiệp chủ yếu là máy móc và thiết bị; còn trong nông nghiệp, chỉ sử dụng những công cụ cơ bản nhất. Vị trí ưu việt của ngành công nghiệp bắt nguồn từ khả năng thu hút, nuôi dưỡng giai cấp công nhân, những người chiến đấu ở tuyến đầu, những người sẽ lãnh đạo công cuộc cải cách quản lý kinh tế và đổi mới xã hội. Vì vậy, các ngành dựa vào sản xuất không ngừng được củng cố và hoàn thiện để thích ứng với khả năng phát triển của lực lượng sản xuất.
Mặt khác, sản xuất trong lĩnh vực công nghiệp nổi bật bởi sự nhấn mạnh vào sự phân công lao động và sự tương tác chặt chẽ giữa những người lao động. Tổ chức và quản lý ở cấp cao nhất phải là hình thức nhà máy, xí nghiệp công nghiệp và hình thức sở hữu phải là hình thức sở hữu toàn dân, với sự phân phối dưới hình thức tiền lương.
Vai trò của công nghiệp trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế quốc gia, đặc biệt là liên quan đến sản xuất hàng loạt và tạo ra hàng hóa, là trung tâm của cuộc cách mạng trong quan hệ sản xuất. Chỉ có ngành công nghiệp cung cấp các công cụ cần thiết cho lực lượng lao động cho các trụ cột kinh tế khác của một quốc gia. Vì vậy, trình độ phát triển của lực lượng sản xuất và năng suất lao động, hiệu quả sản xuất do tốc độ tăng trưởng của ngành quyết định.
Do đó, sức mạnh của công nghiệp có tác động đáng kể đến toàn bộ nền kinh tế quốc dân, bên cạnh việc củng cố quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa trong công nghiệp. Chức năng này chủ yếu thể hiện ở việc cung cấp các phương tiện công nghệ để kết quả của các hoạt động công nghệ có thể được áp dụng vào các ngành kinh tế quốc dân, qua đó cung cấp cho các ngành này phương tiện để tạo ra những bước tiến mới về cơ sở vật chất – kỹ thuật, từ đó đẩy nhanh quá trình cuộc cách mạng khoa học và công nghệ.
Công nghiệp là tiền đề vật chất để thay đổi căn bản tư tưởng, văn hóa cũ để xây dựng tư tưởng, văn hóa mới, nâng cao đời sống vật chất và văn hóa của nhân dân. Và góp phần bảo đảm sự phát triển, tiến bộ đồng đều giữa các vùng miền núi – đồng bằng, thành thị – nông thôn, lao động trí óc, lao động chân tay… nhằm tạo sự đồng thuận về chính trị, tinh thần trong khu vực.
>>> Tham khảo thêm: UX Design Là Gì? Con Đường Trở Thành UX Designer Có Khó Không?
II. Phân biệt ngành công nghiệp trọng điểm với các ngành kinh tế khác
1. Ngành Nông nghiệp
Ngành công nghiệp trọng điểm bao gồm các ngành công nghiệp được ưu tiên để cải thiện năng suất công nghiệp và cải thiện động lực kinh tế của một quốc gia. Chúng bao gồm các lĩnh vực như công nghệ cao, công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, công nghệ hạt nhân, vũ khí, và môi trường. Trong khi ngành nông nghiệp là các ngành nghề liên quan đến sản xuất thực phẩm và các lĩnh vực liên quan đến nông nghiệp. Ngành này bao gồm các lĩnh vực như canh tác, sản xuất thực phẩm, điều hòa khí hậu, bảo vệ môi trường, khoa học thực vật, …
2. Ngành Xây dựng
Ngành công nghiệp trọng điểm là các ngành công nghiệp có nhu cầu lớn và được quan tâm nhiều nhất. Đây là các ngành công nghiệp có thể tạo ra nhiều công việc và tạo lợi nhuận cao. Các ngành công nghiệp trọng điểm có thể bao gồm công nghệ thông tin, tài chính, dịch vụ, xuất khẩu, dệt may, dự án đầu tư và nhiều hơn nữa.
Còn ngành xây dựng là một ngành kinh tế của việc xây dựng và sửa chữa các công trình công cộng và nhà ở. Ngành này bao gồm các hoạt động liên quan đến xây dựng các công trình của cơ sở hạ tầng và thiết kế nhà ở. Ngành xây dựng không phải là một ngành công nghiệp trọng điểm.
3. Ngành Vận tải hàng hóa
Ngành công nghiệp trọng điểm là những ngành công nghiệp được quản lý bởi Chính phủ để cải thiện chất lượng sản phẩm và đảm bảo mức độ cung cấp hàng hóa đồng bộ. Những ngành này bao gồm công nghiệp nhiên liệu, công nghiệp dầu khí, công nghiệp công trình xây dựng, công nghiệp xăng dầu, công nghiệp điện,…
Ngành Vận tải hàng hóa bao gồm các hoạt động liên quan đến các phương tiện vận chuyển hàng hóa, bao gồm các hoạt động vận tải bằng đường bộ, đường sắt, đường thủy và không khí. Nó cũng bao gồm các hoạt động hỗ trợ liên quan đến vận chuyển hàng hóa, như các hoạt động xử lý hàng hóa, bảo quản hàng hóa và chuyển phát hàng hóa.
>>> Tham khảo thêm: Investor là gì? Đặc điểm, yếu tố trở thành nhà đầu tư
4. Ngành Thương nghiệp
Ngành Thương nghiệp là một lĩnh vực chuyên sâu trong hoạt động kinh doanh của các công ty, doanh nghiệp và các tổ chức khác. Ngành Thương nghiệp cung cấp cho các doanh nghiệp các công cụ và kỹ thuật để họ có thể thành công trong kinh doanh. Các chương trình chính trong ngành này bao gồm các lĩnh vực như quản trị kinh doanh, quản trị dự án, quản trị quốc tế, quản trị tài chính và quản trị nhân sự và các chủ đề chung như quản trị cộng đồng, quản trị rủi ro và quản trị nhân lực.
III. Các ngành công nghiệp trọng điểm nổi bật của Việt Nam
1. Công nghiệp năng lượng
Ngành năng lượng bao gồm rất nhiều doanh nghiệp từ những doanh nghiệp liên quan đến khai thác tài nguyên (than, dầu, khí đốt,…) đến những doanh nghiệp liên quan đến sản xuất điện. Nền kinh tế về cơ bản được chia thành hai phần: Sản xuất năng lượng và khai thác nhiên liệu.
2. Công nghiệp chế biến thực phẩm
Khi xem xét cơ cấu giá trị sản lượng công nghiệp, lĩnh vực này cho đến nay là quan trọng nhất. Các ngành chính bao gồm:
- Nông nghiệp và chế biến thực phẩm (với nhiều việc làm như xay xát, sản xuất đường, rượu, bia, nước giải khát, chế biến chè, thuốc lá, cà phê, dầu thực vật).
- Thịt, trứng và sữa chỉ là một số mặt hàng nông nghiệp có thể được chế biến, cùng với thực phẩm đông lạnh và đóng hộp.
- Các phương pháp sơ chế cá (làm nước mắm, làm khô, đông lạnh,…).
Chế biến và phân phối thực phẩm phát triển trên toàn quốc, đặc biệt là Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Hải Phòng, Biên Hòa và Đà Nẵng.
>>> Tham khảo thêm: Marketer Là Gì? Bí Quyết Để Trở Thành Một Marketer Chuyên Nghiệp?
3. Công nghiệp dệt may
Ngành dệt may ở Việt Nam phụ thuộc nhiều vào nguồn lao động giá rẻ sẵn có. Công nghiệp dệt may có tầm quan trọng đối với việc sản xuất các sản phẩm tiêu dùng. Để đảm bảo tính nhất quán về mặt thẩm mỹ và chất lượng giữa các mặt hàng dệt may, các quy trình sản xuất công nghiệp hiện đại được sử dụng để tạo ra các sản phẩm như quần áo mà chúng ta vẫn thường sử dụng.
Nhiều quốc gia trên thế giới đã nhận được hàng dệt may xuất khẩu từ nước ta. Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng và Nam Định là 4 trung tâm dệt may lớn của cả nước.
4. Công nghiệp điện
Việc sản xuất, truyền tải, phân phối và kinh doanh điện cho mục đích dân dụng, thương mại và công nghiệp đều là một phần của kinh doanh điện. Bắt đầu từ năm 1882, khi điện lần đầu tiên được tạo ra để sử dụng cho đèn điện, nó bắt đầu được phân phối thương mại. Nhiệt điện và thủy điện là lĩnh vực trong ngành công nghiệp điện ở nước ta.
5. Một số ngành công nghiệp nặng khác
- Ngành cơ khí và điện tử có đặc điểm là đa dạng về chủng loại sản phẩm. Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội và Đà Nẵng là những trung tâm sản xuất cơ khí và điện tử chính của cả nước. Ngoài ra có các thành phố như Thái Nguyên, Hải Phòng, Vinh, Biên Hòa, Cần Thơ,…
- Các sản phẩm từ ngành công nghiệp hóa chất có thể được tìm thấy trong mọi khía cạnh của sản xuất và cuộc sống hàng ngày. Các thành phố như Thành phố Hồ Chí Minh, Biên Hòa (Đồng Nai), Hà Nội, Hải Phòng, Việt Trì – Lâm Thao (Phú Thọ) là trung tâm công nghiệp hóa chất của cả nước.
- Cơ cấu ngành sản xuất vật liệu xây dựng có phần đa dạng. Đặc biệt ở đồng bằng sông Hồng và duyên hải Bắc Trung Bộ, các nhà máy xi măng lớn và hiện đại đã được xây dựng. Các nhà máy sản xuất vật tư xây dựng cao cấp có xu hướng tập trung ở vùng ngoại ô của các thành phố lớn do nhu cầu cao ở những nơi này.
Trên đây là tất cả những thông tin liên quan đến ngành công nghiệp trọng điểm là gì mà Mua Bán muốn chia sẻ đến bạn. Có thể thấy đây là một trong những điều được rất nhiều người quan tâm hiện nay. Hãy cân nhắc, tham khảo những thông tin trên để có thể hiểu chính xác hơn về ngành công nghiệp trọng điểm là gì. Đừng quên truy cập Muaban.net để tìm hiểu thêm về các thông tin thú vị khác nhé!
>>> Xem thêm:
- Kế Toán Thuế Là Gì? Những Công Việc Của Kế Toán Thuế
- Full Stack Developer là gì? Bạn đã biết gì về công việc này chưa?
