Trong truyền thống văn hóa Việt Nam, mâm cúng giao thừa đã trở thành một nét đẹp không thể thiếu trong ngày Tết Nguyên Đán. Đúng vào khoảnh khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, mâm cúng giao thừa được sắp đặt trang trọng và tràn đầy ý nghĩa tại mỗi gia đình. Cùng Muaban.net tìm hiểu chi tiết hơn về ý nghĩa cũng như cách chuẩn bị mâm cúng giao thừa ngay bên dưới.
1. Ý nghĩa của đêm cúng giao thừa
Nhà nghiên cứu Minh Đường đã đề cập trong cuốn sách “Nghi lễ dân gian – Nghi lễ cúng gia tiên”, lễ giao thừa được coi là lễ quan trọng nhất trong dịp Tết Nguyên Đán.
Theo quan niệm dân gian, lễ cúng giao thừa hay lễ cúng trừ tịch, là nghi thức “tống cựu nghinh tân” nhằm tiễn các vị Thần linh năm cũ và đón chào các vị Thần linh của năm mới. Chính vì thế, nghi thức cúng giao thừa có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong tín ngưỡng của người Việt Nam với quan niệm nghênh đón tài thần, cầu một năm bình an, may mắn.
Ngoài ra, lễ cúng giao thừa còn mang hàm ý tưởng nhớ, tri ân tổ tiên. Đây cũng là dịp để rước ông bà tổ tiên về tham gia lễ Tết cùng gia đình.
Xem thêm: Nét đặc sắc trong phong tục tập quán ngày Tết của người Việt Nam
2. Chuẩn bị mâm cúng giao thừa như thế nào là đúng?
Khi giao thừa đến, mỗi gia đình Việt đều sẽ chuẩn bị 2 mâm lễ cúng gồm mâm cúng trong nhà và ngoài trời để đón chào những điều tốt đẹp của năm mới. Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều người không biết 2 mâm cúng này gồm những gì? Dưới đây là một điều về cách chuẩn bị mâm cúng giao thừa:
2.1. Chuẩn bị mâm cúng giao thừa ngoài trời
Lễ vật có trong mâm cúng giao thừa ngoài trời thường tùy vào hoàn cảnh kinh tế của mỗi gia đình. Tuy nhiên, mâm cỗ cúng ngoài trời không thể thiếu ngũ quả, hương, hoa, đèn nến, trầu cau, muối gạo, trà, rượu, quần áo và mũ nón thần linh, xôi, bánh chưng. Đối với phật tử, có thể cúng mâm lễ chay. Ngoài ra, còn có một bát gạo để cắm hương và 2 cây nến hoặc đèn cầy.
Tất cả được sắp xếp trên một bàn trang trọng đặt ở trước cửa nhà. Mâm lễ cúng giao thừa cần được chuẩn bị kỹ lưỡng, trang trọng và với lòng thành kính. Vào thời điểm giao thừa, người chủ gia đình thắp đèn, nến, rót rượu, rót trà và thực hiện lễ khấn vái trước mâm cúng.
Xem thêm: 15+ món ngon ngày Tết miền Trung mang đậm nét cổ truyền
2.2. Chuẩn bị mâm cúng giao thừa trong nhà
Nghi thức cúng giao thừa trong nhà bao gồm lễ cúng tổ tiên và lễ cúng Thổ Công (vị thần cai quản trong nhà). Mâm cỗ cúng giao thừa trong nhà tương tự như mâm cúng ngoài trời, chỉ khác là không có quần áo và mũ nón thần linh.
Cỗ mặn:
- Bánh chưng
- Giò
- Chả
- Xôi gấc (xôi các loại)
- Thịt gà
- Rượu (bia, thức uống khác)
Cỗ ngọt:
- Bánh kẹo
- Mứt Tết
- Hoa
- Đèn (nến)
- Hương
Xem thêm: Cách Luộc Gà Cúng Và Tạo Dáng Gà Đẹp Mắt Cho Mâm Cỗ Ngày Tết
3. Hướng dẫn cách cúng giao thừa chuẩn nhất
Cúng giao thừa là một hoạt động linh thiêng và trọng đại trong văn hóa truyền thống Việt Nam. Để thực hiện cúng giao thừa một cách bài bản nhất, hãy tham khảo một vài hướng dẫn cơ bản dưới đây:
3.1. Cách bày trí đồ cúng giao thừa
Cách bày mâm cúng giao thừa ngoài trời với mâm lễ mặn:
- Trước hết, đặt mâm lên một cái bàn chắc chắn và trải khăn sạch dưới mâm.
- Sắp xếp đồ lễ trên mâm theo thứ tự sau:
- Gà đặt ở giữa mâm và cho gà ngậm một bông hoa hồng đỏ.
- Bánh chưng bóc phần lá bánh, không cắt, đặt cạnh đĩa gà (nếu cúng xôi gấc thì đặt thay vị trí bánh chưng).
- Giò lụa đặt bên cạnh đĩa bánh chưng (cắt thành một khoanh giò).
- Đặt hoa quả sau gà và bánh chưng.
- Vàng mã và trầu cau đặt trên vành mâm.
- Gạo và muối để vào một đĩa tách nhỏ, đặt bên cạnh đĩa hoa quả.
- Đèn/nến đặt bên cạnh đĩa hoa quả.
- Rượu và nước đặt trước mâm lễ.
- Mũ cánh chuồn để bên cạnh hoặc phía sau mâm lễ.
- Lọ hoa tươi để bên cạnh.
- Hương châm cháy có thể cắm vào chén hoặc để dưới mâm.
Cách bày mâm cúng giao thừa ngoài trời với mâm lễ chay:
- Chuẩn bị một chiếc bàn vững chắc và trải một tấm vải sạch lên, sau đó đặt mâm lên trên.
- Sắp xếp mâm lễ theo thứ tự sau:
- Đặt đĩa xôi và bánh kẹo vào giữa mâm, đặt tiền vàng, muối, gạo ở bên cạnh.
- Nước ngọt/bia đặt cạnh bên trái mâm lễ.
- Đèn/nến đặt phía bên phải mâm lễ.
- Rượu đặt ở phía trước mâm lễ.
- Đặt lọ hoa, mũ cánh chuồn và sớ khấn bên cạnh mâm lễ.
- Châm hương cháy rồi đặt xuống mâm hoặc có thể cắm vào chén muối/gạo đều được.
Cách bày mâm cúng giao thừa trong nhà cũng tương tự như cách bày trí mâm cúng giao thừa ngoài trời và tùy vào cỗ mặn hay cỗ ngọt. Tuy nhiên, sẽ không có quần áo và mũ nón thần linh.
3.2. Thời gian cúng giao thừa
Thời gian cúng giao thừa năm Giáp Thìn 2024 nên được tiến hành vào giờ Tý (tức 11 giờ đêm) hoặc thời điểm tốt nhất là giờ chính Tý (0 giờ đêm) và kết thúc trước 1 giờ sáng, ngày mùng 1 Tết.
Bởi trước 1 giờ sáng là lúc các vị thần cũ bàn giao công việc cho vị thần mới. Do đó, bạn nên cúng giao thừa vào khoảng thời gian 11 giờ đêm đến 1 giờ sáng để các vị thần chứng giám cho lòng thành của gia chủ.
3.3. Văn khấn giao thừa trong nhà và ngoài trời đầy đủ nhất
- Văn khấn cúng giao thừa trong nhà năm Giáp Thìn 2024
|
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần) Nam mô Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật Nam mô Đông Phương Giáo Chủ Dược Sư Lưu Ly Quang Vương Phật Nam mô Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị tôn thần Các cụ tổ tiên nội ngoại chư vị tiên linh Nay phút giao thừa năm cũ Quý Mão với năm Giáp Thìn. Chúng con là :…sinh năm: …, hành canh: …tuổi, ngụ tại số nhà …, ấp/khu phố …, xã/phường…, quận/huyện/thành phố …, tỉnh/thành phố … Phút giao thừa vừa điểm, nay theo vận luật, tống cựu nghênh tân, giờ Tý đầu xuân, đón mừng Nguyên đán, tín chủ chúng con thành tâm, tu biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật- Thánh, dâng hiến tôn Thần, tiến cúng Tổ tiên, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh. Chúng con kính mời: Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Hỷ Thần, Phúc đức chính Thần, ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài Thần, các ngài bản gia Táo phủ Thần quân và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật. Con lại kính mời các cụ tiên linh, Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, Bá thúc đệ huynh, Cô di tỷ muội, nội ngoại gia tộc, chư vị hương linh, cúi xin giáng phó linh sàng thụ hưởng lễ vật. Tín chủ lại kính mời các vị vong linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo phụ mộc ở trong đất này, nhân tiết giao thừa, giáng lâm trước án, chiêm ngưỡng tân xuân, thụ hưởng lễ vật. Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự cát tường, bốn mùa được bình an, gia đạo hưng long, thịnh vượng. Tâm thành cầu nguyện, lễ bạc tiến dâng, cúi xin chứng giám. Nam mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy). Sau khi hết 3 tuần hương thì hóa vàng mã dâng cúng. |
Xem thêm: Văn khấn rước ông bà về ăn Tết Giáp Thìn 2024 chuẩn xác nhất
- Văn khấn cúng giao thừa ngoài trời năm Giáp Thìn 2024
|
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần) Kính lạy: Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật Con kính lạy Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị tôn thần Con kính lạy ngài cựu niên đương cai Lưu Vương Hành khiển, Ngũ Ôn hành binh chi thần, Nguyễn Tào phán quan. Con kính lạy ngài đương niên thiên quan Chu Vương Hành Khiển, Thiên Ôn hành binh chi thần, Lý Tào phán quan. Con kính lạy các ngài Ngũ Phương, Ngũ Hổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị tôn thần. Nay là phút giao thừa năm Quý Mão với năm Giáp Thìn Chúng con là: …, sinh năm: …, hành canh: … tuổi, cư ngụ tại số nhà:…, ấp/khu phố:…, xã/phường …, quận/huyện/ thành phố …, tỉnh/thành phố … Nhân phút thiêng liêng giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khang thái, vạn tượng canh tân. Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Ngọc Hoàng Thượng-đế, giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc, lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc. Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật-Thánh, dâng hiến Tôn Thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh. Chúng con kính mời: Ngài Cựu niên đương cái Thái tuế, ngài Tân niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, chư vị bản gia Táo quân, và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật. Nguyện cho tín chủ, minh niên kháng thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần. Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương trời, mười phương chư Phật cùng chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì. Nam mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy) |
Nguồn: Văn khấn cổ truyền Việt Nam
Xem thêm: Văn khấn rước ông Táo về nhà ngày 30 Tết Giáp Thìn 2024
4. Một số lưu ý khi cúng giao thừa 2024
Dưới đây là một số lưu ý quan trọng khi thực hiện cúng giao thừa trong năm 2024:
- Nghi lễ cúng giao thừa ngoài trời được thực hiện trước rồi mới đến nghi lễ cúng giao thừa trong nhà.
- Thời điểm cúng tốt nhất là lúc 0h ngày 1/1 âm lịch của năm.
- Mâm cúng cần được chuẩn bị đầy đủ và đặt sẵn trước giờ giao thừa.
- Vị trí đặt mâm lễ cúng giao thừa ngoài trời nên hướng về phía Bắc (cúng Thượng Đế) hoặc hướng Đông (cúng Thiên Tử là vua), tùy thuộc vào từng gia đình.
- Chuẩn bị bài cúng giao thừa một cách kỹ lưỡng.
- Người thực hiện nghi thức cúng giao thừa cần mặc trang phục gọn gàng, tươm tất.
- Giọng đọc văn khấn giao thừa cần phải to, rõ ràng và mạch lạc.
- Trong quá trình cúng, cần tập trung thành tâm, không nên nói chuyện riêng trong lúc cúng.
Bên trên là ý nghĩa và cách thức bày trí mâm cúng giao thừa. Mong qua bài viết trên có thể cung cấp các bạn thêm nhiều thông tin bổ ích và thú vị. Đừng quên truy cập website Muaban.net mỗi ngày để không bỏ lỡ những bài đăng về phong thủy, mua bán nhà đất,… mới nhất bạn nhé.
Có thể bạn quan tâm: Đếm ngược còn bao nhiêu ngày nữa đến Tết (Giáp Thìn) 2024
