Lập ngân sách Tết là cách thông minh nhất để kiểm soát chi tiêu trong dịp lễ lớn nhất năm, tránh tình trạng “vung tay quá trán” dẫn đến áp lực tài chính kéo dài sau Tết. Với một kế hoạch rõ ràng, bạn hoàn toàn có thể chi tiền hợp lý cho quà biếu, mua sắm, du lịch mà vẫn giữ được không khí vui vẻ, ấm áp của ngày đoàn viên. Xem ngay hướng dẫn lập ngân sách Tết hiệu quả trong bài viết này để bạn đón năm mới thật trọn vẹn.
I. Vì sao cần lập ngân sách cho dịp Tết?
Tết Nguyên Đán là lễ hội lớn nhất trong năm của người Việt, do đó, mọi người thường có xu hướng chi tiêu mạnh tay hơn để chào đón một năm mới may mắn. Các khoản chi tiêu có thể tăng vọt lên gấp đôi, gấp ba so với tháng thường, bao gồm các khoán như quà biếu, lì xì, mua sắm thực phẩm, trang trí nhà cửa, vé xe, quần áo…. Nếu không có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, những khoản chi này có thể nhanh chóng “nuốt chửng” ví tiền của bạn.
Hơn nữa, tâm lý xài thoải mái trong kỳ nghỉ Tết kéo dài dễ khiến nhiều người chi tiêu vượt mức kiểm soát, dẫn đến tình trạng tháng Giêng rơi vào cảnh “thiếu trước hụt sau”, thậm chí phải đi vay để bù đắp. Thực tế, các khảo sát tài chính cho thấy hơn 60% người Việt gặp khó khăn sau Tết chỉ vì không lập kế hoạch chi tiêu rõ ràng.
Do đó, việc lập ngân sách Tết trở nên vô cùng quan trọng và mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Một số lợi ích nổi bật mà bạn có thể đạt được khi áp dụng hướng dẫn lập ngân sách Tết như:
- Chủ động kiểm soát tiền bạc, biết rõ số tiền hiện có để giúp tránh tình trạng mua sắm quá đà hoặc chi tiêu vượt khả năng tài chính.
- Giảm áp lực tài chính sau Tết, không cần lo lắng về các khoản chi phát sinh hoặc nợ nần tích tụ.
- Ưu tiên được những khoản thật sự quan trọng như quà biếu, nhu yếu phẩm ngày Tết, đảm bảo giữ đúng ý nghĩa dịp Tết và vẫn kiểm soát được các khoản chi xa xỉ.
- Tăng cường ý thức tiết kiệm dài hạn, giúp bạn tích lũy được quỹ dự phòng cho các mục tiêu lớn hơn.
II. Các bước lập ngân sách dịp lễ Tết hiệu quả
Để lập ngân sách Tết hiệu quả, bạn cần một quy trình rõ ràng từ việc đánh giá tình hình tài chính hiện tại đến theo dõi chi tiêu thực tế. Dưới đây là 6 bước chi tiết trong hướng dẫn lập ngân sách Tết mà bạn có thể áp dụng ngay:
1. Liệt kê các khoản chi cần thiết
Bước đầu tiên trong việc quản lý chi tiêu ngày Tết là lập danh sách tất cả các khoản cần chi từ lớn đến nhỏ. Việc liệt kê càng cụ thể, chi tiết thì việc phân bổ ngân sách càng có độ chính xác cao. Bạn nên đưa vào danh sách có khoản:
- Mua sắm thực phẩm, bánh kẹo và đồ uống ngày Tết
- Quà biếu họ hàng, bạn bè, đồng nghiệp
- Trang trí nhà cửa, cây cảnh, hoa Tết
- Tiền mừng tuổi cho trẻ em và người lớn tuổi
- Chi phí đi lại, thăm hỏi hoặc du lịch
- Các khoản phát sinh như sửa sang nhà cửa, thay vật dụng cũ
2. Xác định số tiền tối đa có thể chi
Sau khi đã liệt kê đầy đủ các khoản cần chi trong dịp Tết, bạn cần phân bổ ngân sách cho từng hạng mục. Hãy căn cứ vào thu nhập hiện tại, khoản tiết kiệm sẵn có và các chi phí cố định hàng tháng để tính ra tổng số tiền bạn thực sự có thể dành cho Tết. Mức ngân sách này cần mang tính thực tế, đảm bảo đáp ứng nhu cầu nhưng không vượt quá khả năng tài chính.
Một cách đơn giản để giữ ngân sách trong tầm kiểm soát là áp dụng nguyên tắc dành không quá 20 – 30% thu nhập của tháng cuối năm cho chi tiêu Tết, phần còn lại nên được để vào quỹ dự phòng để tránh áp lực tài chính sau kỳ nghỉ.
3. Ưu tiên các khoản chi quan trọng
Trong dịp Tết, có rất nhiều khoản cần chi, nhưng không phải khoản nào cũng quan trọng như nhau. Vì vậy, việc sắp xếp các hạng mục theo thứ tự ưu tiên sẽ giúp bạn kiểm soát ngân sách hiệu quả và tránh chi tiêu cảm tính.
Một cách đơn giản và dễ áp dụng là sử dụng nguyên tắc 50-30-20 để phân bổ ngân sách hợp lý:
- 50% ngân sách dành cho các khoản bắt buộc và thiết yếu, bao gồm: thực phẩm, bánh kẹo, quà biếu, chi phí đi lại thăm hỏi. Đây là những hạng mục gắn liền với giá trị truyền thống, mang ý nghĩa đoàn viên và tri ân trong ngày Tết, nên cần được ưu tiên hàng đầu.
- 30% ngân sách sử dụng cho nhu cầu cá nhân, chẳng hạn như mua quần áo mới, trang trí nhà cửa, sắm đồ dùng nhỏ hoặc chi phí du lịch nếu gia đình có kế hoạch nghỉ ngơi. Các khoản này giúp bạn tận hưởng không khí Tết trọn vẹn nhưng vẫn cần chi tiêu có chừng mực.
- 20% ngân sách dành cho quỹ dự phòng phát sinh, phòng khi có các khoản chi ngoài dự kiến như tiếp khách, phí sửa chữa nhỏ trong nhà hoặc nhu cầu mua sắm thêm vào phút cuối.
Ngoài ra, hãy cân nhắc kỹ trước khi mua những món đồ mang tính trào lưu hoặc chỉ dùng trong một thời gian ngắn. Khi biết cách ưu tiên, bạn sẽ dễ dàng giữ ngân sách ở mức hợp lý, tránh tình trạng chi tiêu quá tay.
4. Săn ưu đãi trước Tết
Một cách tiết kiệm hiệu quả đó chính là mua sắm từ sớm. Bạn có thể theo dõi các chương trình khuyến mãi từ giữa tháng 11 âm lịch. Đây là thời điểm xuất hiện nhiều đợt sale lớn như Black Friday, 12.12 hoặc các chương trình siêu sale Tết đối với tất cả các mặt hàng trên các sàn thương mại điện tử cũng như tại siêu thị và cửa hàng truyền thống.
Tuy nhiên, dù giá tốt đến đâu, bạn vẫn nên mua đúng những thứ đã có trong kế hoạch để tránh chi tiêu theo cảm xúc. Ngoài ra, cần kiểm tra kỹ lưỡng chất lượng và hạn sử dụng của sản phẩm trước khi mua về dự trữ dịp Tết.
5. Thanh toán bằng tiền mặt hoặc thẻ debit thay vì thẻ tín dụng
Việc thanh toán bằng tiền mặt hoặc thẻ debit (thẻ ghi nợ) giúp bạn cảm nhận rõ dòng tiền đi ra hơn, từ đó kiểm soát chi tiêu chặt chẽ hơn. Đây là phương pháp đặc biệt hữu ích trong dịp dễ mua sắm vượt quá dự tính như Tết.
Ngược lại, thanh toán bằng thẻ tín dụng có thể khiến bạn tiêu nhiều hơn vì không thấy ngay khoản tiền mất đi. Hơn nữa, lãi suất thẻ tín dụng thường 2 – 3%/tháng, có thể làm hóa đơn nhỏ trở thành gánh nặng lớn sau kỳ nghỉ.
Nếu trường hợp bắt buộc phải sử dụng thẻ tín dụng, bạn nên đặt giới hạn tín dụng thấp để tự kiểm soát, đồng thời ưu tiên trả hết dư nợ trong tháng để không bị trễ hạn.
6. Ghi chép chi tiêu qua ứng dụng quản lý tài chính
Hiện nay, có rất nhiều ứng dụng miễn phí, dễ dàng sử dụng để bạn ghi chép, theo dõi từng khoản chi tiêu theo thời gian thực như Money Lover, Spendee, Misa Money…, từ đó đảm bảo ngân sách Tết không bị đội lên ngoài kiểm soát.
Bạn có thể đặt ngân sách cụ thể cho từng hạng mục và cài đặt cảnh báo khi chi tiêu vượt ngưỡng. Nhờ đó, bạn dễ dàng điều chỉnh kịp thời, hạn chế mua thêm những mặt hàng chưa thật sự cần thiết để tránh bị vỡ kế hoạch chi tiêu.
III. 5 mẹo chi tiêu cho dịp Tết Nguyên Đán
Nếu không có kế hoạch rõ ràng, bạn rất dễ tiêu quá mức và rơi vào áp lực tài chính sau kỳ nghỉ Tết. Áp dụng 5 mẹo chi tiêu Tết thông minh dưới đây có thể giúp bạn kiểm soát ngân sách hiệu quả mà vẫn đảm bảo gia đình đón Tết đủ đầy, vui vẻ.
1. Lập kế hoạch tài chính cá nhân và ngân sách chi tiêu Tết
Việc lập kế hoạch chi tiêu là bước quan trọng giúp bạn chủ động về tài chính trong suốt mùa Tết. Hãy liệt kê chi tiết những món đồ cần mua trong sổ tay hoặc ứng dụng ghi chú, tập trung vào các nhóm thiết yếu như thực phẩm, quà biếu, đồ trang trí và chi phí đi lại.
Để quản lý tốt hơn, bạn có thể chia danh sách thành 3 nhóm:
- Cần mua: đồ dùng thiết yếu, chắc chắn phải dùng
- Có thể mua: mua nếu còn dư ngân sách
- Không cần thiết: những món dễ gây lãng phí hoặc mua theo cảm xúc
Khi lập danh sách rõ ràng như vậy, bạn sẽ dễ dàng tránh được tình trạng mua sắm theo cảm xúc hoặc chi vượt ngân sách chi tiêu ban đầu.
2. Mua vừa đủ, tránh mua sắm quá mức
Tết là dịp nhiều người dễ rơi vào tâm lý “mua càng nhiều càng tốt” hoặc “mua dự phòng thừa”, dẫn đến lãng phí. Thay vào đó, bạn chỉ nên mua đúng số lượng cần thiết dựa trên nhu cầu thực tế của gia đình.
Bạn có thể hạn chế việc mua sắm quá mức bằng cách:
- Chỉ mang theo số tiền vừa đủ khi đi mua, mang quá nhiều dễ khiến bạn chi vượt mức.
- Nếu chỉ mua vài món, hạn chế dùng giỏ hoặc xe đẩy; cầm đồ trên tay giúp bạn cân nhắc kỹ hơn.
- Chia việc mua sắm thành nhiều đợt nhỏ để dễ phân bổ chi phí.
- Tránh mua “cho vui” hoặc mua số lượng lớn chỉ vì thấy rẻ.
3. Tận dụng đồ cũ, mua hàng khuyến mãi, giảm giá
Bạn nên tận dụng các món đồ trang trí, lọ hoa, câu đối hoặc vật dụng Tết từ năm ngoái nếu chúng vẫn còn sử dụng tốt. Việc tái dùng đồ cũ giúp bạn giảm đáng kể chi phí mua sắm mới mà vẫn giữ được không khí Tết trong nhà. Bạn cũng có thể tìm mua sản phẩm giảm giá hoặc đồ second-hand trên các nền tảng thương mại điện tử và chợ rao vặt để tiết kiệm lên đến 50%.
Bên cạnh đó, bạn nên theo dõi các chương trình khuyến mãi cuối năm từ giữa tháng 11 âm lịch để mua hàng với giá tốt. Các đợt sale như Black Friday, 12.12 hay siêu sale Tết luôn mang đến mức giảm hấp dẫn cho thực phẩm, quần áo và đồ trang trí. Tuy nhiên, hãy so sánh giá giữa nhiều nơi và kiểm tra kỹ hạn sử dụng nhằm tránh mua phải sản phẩm kém chất lượng hoặc bị “thổi giá”.
4. Tự làm đồ ăn ngày Tết
Tự nấu tại nhà các món ăn đặc trưng ngày Tết như bánh chưng, bánh tét, mứt dừa hoặc thịt kho tàu giúp bạn kiểm soát tốt lượng thực phẩm cần dùng và tránh lãng phí. Điều này cũng giúp bạn tiết kiệm từ 30 – 50% chi phí so với mua sẵn tại cửa hàng, đặc biệt trong thời điểm giá cả tăng cao trước Tết.
Ngoài ra, việc tự chuẩn bị đồ ăn còn mang lại không khí ấm cúng và tăng sự gắn kết trong gia đình. Các thành viên có thể cùng nhau chuẩn bị nguyên liệu, nấu nướng và thưởng thức thành quả, biến khâu chuẩn bị Tết thành một hoạt động vui vẻ và đầy ý nghĩa.
5. Có kế hoạch chi tiêu cho khoản lương thứ 13
Khoản lương tháng 13 hoặc thưởng Tết không nên trở thành số tiền để bạn tiêu xài một cách tùy hứng. Nhiều người xem khoản này như khoản tiền “tiêu cho thoải mái”, dẫn đến dùng hết trong vài ngày đầu năm. Thay vào đó, bạn nên có kế hoạch phân bổ rõ ràng để đảm bảo tài chính ổn định sau Tết theo quy tắc cơ bản sau:
- 50% dành cho chi tiêu Tết (mua sắm, quà biếu, đi lại)
- 30% để tiết kiệm, phòng rủi ro hoặc gửi ngân hàng
- 20% để đầu tư, học thêm hoặc nâng cấp bản thân
IV. Những sai lầm cần tránh khi chi tiêu dịp lễ, Tết
Trong không khí rộn ràng của những ngày cuối năm, nhiều người dễ rơi vào tình trạng chi tiêu mất kiểm soát vì cảm xúc và thói quen. Để tránh áp lực tài chính về sau, bạn cần nhận thức những sai lầm phổ biến và điều chỉnh kịp thời để ngân sách luôn nằm trong vùng an toàn.
1. Chi tiêu quá mức vì tâm lý “mua sắm cho vui”
Một trong những sai lầm lớn nhất khi cận Tết là mua sắm chỉ vì thấy hàng đẹp, giá giảm hoặc theo tâm lý “có Tết là phải mua nhiều”. Nhiều người thường quyết định mua ngay mà không cân nhắc nhu cầu thực tế, dẫn đến việc tích trữ quá nhiều đồ đạc không dùng đến và gây lãng phí ngân sách.
Để tránh tình trạng này, bạn nên dừng lại vài giây trước khi thanh toán và tự hỏi: “Tôi có thực sự cần món này không?” Việc kiểm soát cảm xúc và mua sắm dựa trên nhu cầu thật sự sẽ giúp bạn tiết kiệm đáng kể chi phí trong dịp lễ, Tết.
2. Lãng phí thực phẩm và quà tặng
Việc mua quá nhiều bánh kẹo, mứt, thịt cá hoặc quà tặng là lỗi rất phổ biến trong dịp Tết. Tâm lý muốn “chuẩn bị dư cho chắc” khiến nhiều gia đình dự trữ lượng thực phẩm lớn hơn nhu cầu thực, dẫn đến thừa thãi, ôi hỏng và lãng phí hàng triệu đồng sau Tết.
Bạn nên ước lượng số lượng dựa trên số thành viên gia đình và số khách mời dự kiến. Cách tính toán thực tế này sẽ giúp bạn vừa tiết kiệm, vừa tránh tình trạng bỏ phí thực phẩm.
3. Dùng thẻ tín dụng quá mức
Thẻ tín dụng mang lại sự tiện lợi nhưng cũng dễ khiến bạn rơi vào “bẫy chi tiêu”. Việc cà thẻ liên tục có thể tạo cảm giác như bạn đang mua bằng “tiền vô hạn”, nhưng thực tế lãi suất cao, khoảng từ từ 2 – 3%/tháng, khiến hóa đơn trở thành gánh nặng lớn sau kỳ lễ.
Bạn cần ưu tiên thanh toán bằng tiền mặt hoặc thẻ ghi nợ để cảm nhận rõ số tiền đã chi. Nếu buộc phải dùng thẻ tín dụng, hãy đặt giới hạn chi tiêu và chỉ sử dụng cho những khoản thật sự cần thiết, không vượt quá 20% tổng ngân sách Tết để đảm bảo an toàn tài chính.
4. Không theo dõi chi tiêu
Một sai lầm phổ biến khác là chi xong lại quên, đến cuối dịp Tết mới nhận ra mình đã vượt ngân sách từ lâu. Khi không ghi chép hoặc theo dõi dòng tiền, bạn rất khó kiểm soát các khoản mua sắm phát sinh.
Để khắc phục vấn đề trên, bạn nên duy trì thói quen ghi lại từng khoản chi trong ngày bằng sổ tay hoặc ứng dụng quản lý tài chính. Việc kiểm tra lại ngân sách 2 – 3 ngày một lần sẽ giúp bạn phát hiện sớm khoản nào đang vượt mức để điều chỉnh kịp thời, tránh tình trạng “mù tịt” về chi tiêu trong suốt kỳ nghỉ Tết.
V. Mua sắm thông minh trên nền tảng rao vặt Muaban.net
Muaban.net là một nền tảng rao vặt uy tín, nơi người dùng có thể dễ dàng tìm kiếm và mua sắm đa dạng các mặt hàng phục vụ Tết với mức giá phải chăng. Nhờ lượng tin đăng lớn từ người bán thực tế, Muaban.net giúp bạn săn được đồ trang trí, quần áo mới hoặc đồ second-hand chất lượng cao với mức giá rẻ hơn nhiều so với nhiều cửa hàng truyền thống.
Ngoài ra, nền tảng còn cho phép người dùng đăng tin bán lại đồ cũ không còn sử dụng, giúp bạn vừa dọn dẹp nhà cửa vừa có thêm khoản tiền để chi tiêu thoải mái hơn trong dịp Tết.
Kết luận
Bài viết này đã cung cấp chia sẻ chi tiết hướng dẫn lập ngân sách Tết từ các bước thực hiện đến sai lầm cần tránh, giúp bạn kiểm soát chi tiêu hiệu quả trong dịp đặc biệt này. Hy vọng rằng với những thông tin trên, bạn sẽ có một cái Tết sum vầy, vui vẻ và tiết kiệm hơn. Để mua sắm thông minh hơn, truy cập ngay Muaban.net và khám phá hàng ngàn ưu đãi hấp dẫn cho dịp Tết!
Nguồn tham khảo: VnExpress, Tititada Academy, Zalopay, Thư viện Pháp luật
Tham khảo thêm:
- 6 mẹo cải tạo mặt bằng tăng giá thuê dịp Tết thu hút khách hàng
- Kinh nghiệm chọn mặt bằng cho mùa Tết giúp tối đa doanh thu
