EPE là gì? Tìm hiểu chi tiết về doanh nghiệp chế xuất

By Trần Anh

05/2025

17

Doanh nghiệp chế xuất (EPE) là mô hình sản xuất chuyên dành cho xuất khẩu và được hưởng nhiều ưu đãi về thuế, hải quan. Vậy EPE là gì, hoạt động ra sao và có những quy định pháp lý nào cần lưu ý? Bài viết sau của Muaban.net sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về loại hình doanh nghiệp đặc thù này.

Mục lục

I. EPE là gì?

Doanh nghiệp chế xuất (EPE – Export Processing Enterprise) là loại hình doanh nghiệp được thành lập và hoạt động trong khu chế xuất, hoặc là doanh nghiệp chuyên sản xuất hàng hóa để xuất khẩu trong khu công nghiệp, khu kinh tế. Theo khoản 10 Điều 2 Nghị định 82/2018/NĐ-CP, đây là doanh nghiệp có hoạt động sản xuất phục vụ xuất khẩu và được hưởng một số chính sách quản lý riêng biệt, đặc biệt là trong lĩnh vực hải quan và thuế.

II. Đặc điểm và chức năng của doanh nghiệp chế xuất EPE

Doanh nghiệp chế xuất (EPE) là mô hình hoạt động đặc thù trong lĩnh vực sản xuất, với mục tiêu phục vụ xuất khẩu và thu hút đầu tư. Bên cạnh các tiêu chí pháp lý cụ thể để được công nhận là EPE, mô hình này còn có vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế đối ngoại của Việt Nam. Nội dung bên dưới là những đặc điểm nhận diện và chức năng chính của loại hình doanh nghiệp này.

1. Đặc điểm của EPE là gì?

Để được công nhận là doanh nghiệp chế xuất, đơn vị cần đáp ứng ít nhất một trong các điều kiện sau:

EPE tập trung sản xuất hàng hóa với mục đích xuất khẩu ra thị trường quốc tế. Tỷ lệ hàng hóa xuất khẩu thường chiếm phần lớn, thậm chí có doanh nghiệp đạt 100% sản lượng sản xuất phục vụ xuất khẩu.
Các doanh nghiệp chế xuất thường đặt văn phòng, nhà xưởng trong các khu chế xuất, khu công nghiệp hoặc khu kinh tế được quy hoạch riêng biệt. Những khu vực này có các quy định quản lý và chính sách ưu đãi đặc biệt dành cho doanh nghiệp chế xuất.
EPE được hưởng nhiều ưu đãi thuế quan trọng như miễn hoặc giảm thuế nhập khẩu nguyên liệu, vật tư, thiết bị phục vụ sản xuất, cũng như miễn thuế giá trị gia tăng (VAT) đối với hàng hóa xuất khẩu. Những chính sách này giúp giảm chi phí sản xuất, nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.
Doanh nghiệp chế xuất áp dụng quy trình hải quan đơn giản hóa, thuận tiện cho việc nhập khẩu nguyên liệu và xuất khẩu sản phẩm. Cơ chế này giúp rút ngắn thời gian làm thủ tục, tăng hiệu quả sản xuất và xuất khẩu.
EPE phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về sử dụng nguyên liệu nhập khẩu và quy trình sản xuất theo yêu cầu của cơ quan hải quan và các cơ quan quản lý khác. Điều này đảm bảo tính minh bạch, đúng pháp luật trong hoạt động sản xuất và xuất khẩu.
Doanh nghiệp chế xuất được quản lý theo cơ chế riêng biệt, khác với các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh nội địa, nhằm đáp ứng đặc thù của mô hình xuất khẩu tập trung.

Xem thêm: Danh sách tổng hợp các khu công nghiệp ở TPHCM cập nhật 2024

2. Chức năng chính của doanh nghiệp chế xuất EPE

Doanh nghiệp chế xuất không chỉ đơn thuần là nơi sản xuất hàng hóa xuất khẩu, mà còn giữ nhiều vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế, công nghiệp và hội nhập quốc tế của Việt Nam.

2.1. Thúc đẩy xuất khẩu

Chức năng quan trọng nhất của doanh nghiệp chế xuất là góp phần thúc đẩy hoạt động xuất khẩu quốc gia. EPE được thành lập với mục tiêu sản xuất hàng hóa phục vụ cho thị trường nước ngoài, qua đó trực tiếp gia tăng kim ngạch xuất khẩu và đóng góp tích cực vào cán cân thương mại. Nhờ quy trình sản xuất tập trung, quy mô lớn và công nghệ tiên tiến, EPE giúp Việt Nam mở rộng chủng loại hàng hóa xuất khẩu, tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế, đồng thời giảm sự phụ thuộc vào tiêu thụ nội địa.

2.2. Thu hút đầu tư nước ngoài (FDI)

Với các chính sách ưu đãi về thuế, thủ tục hải quan và mặt bằng sản xuất, EPE trở thành điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt trong các lĩnh vực như điện tử, dệt may, linh kiện ô tô và chế tạo máy. Việc hình thành các doanh nghiệp chế xuất giúp Việt Nam thu hút thêm nguồn vốn FDI, góp phần đa dạng hóa nền kinh tế, nâng cao chất lượng sản xuất và thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

2.3. Tạo việc làm

Sự phát triển mạnh mẽ của các khu chế xuất và doanh nghiệp EPE mang lại cơ hội việc làm cho hàng trăm nghìn lao động, đặc biệt tại các địa phương có mật độ công nghiệp cao. Không chỉ tạo việc làm phổ thông, EPE còn mở ra nhiều vị trí chuyên môn kỹ thuật, quản lý và hỗ trợ sản xuất.

Đồng thời, môi trường làm việc trong EPE giúp người lao động tiếp cận quy trình sản xuất hiện đại, nâng cao tay nghề, kỹ năng làm việc và khả năng thích nghi với yêu cầu công nghiệp toàn cầu.

2.4. Chuyển giao công nghệ

Có thể bạn quan tâm: Công nghiệp chế biến là gì? Top 6 ngành công nghiệp chế biến

Doanh nghiệp chế xuất, đặc biệt các doanh nghiệp FDI, thường đưa vào Việt Nam những dây chuyền sản xuất và công nghệ hiện đại. Thông qua quá trình hợp tác sản xuất, đào tạo nhân lực và sử dụng thiết bị, EPE trở thành kênh quan trọng giúp chuyển giao công nghệ từ nước ngoài vào trong nước. Điều này tạo điều kiện để nâng cao trình độ kỹ thuật của lao động Việt Nam, đồng thời thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp phụ trợ và khả năng tự chủ công nghệ trong dài hạn.

2.5. Tăng cường hợp tác quốc tế

EPE đóng vai trò cầu nối giữa doanh nghiệp Việt Nam và các thị trường quốc tế. Thông qua hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu nguyên vật liệu và hợp tác với các đối tác toàn cầu, EPE góp phần tạo ra mạng lưới liên kết kinh tế xuyên biên giới.

Ngoài ra, sự hiện diện của các doanh nghiệp chế xuất còn góp phần thực thi hiệu quả các cam kết thương mại quốc tế, như CPTPP, EVFTA hay RCEP, từ đó nâng cao vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

III. Quyền lợi và nghĩa vụ của doanh nghiệp EPE

Doanh nghiệp chế xuất (EPE) được hưởng nhiều quyền lợi ưu đãi nhằm khuyến khích phát triển sản xuất và xuất khẩu, đồng thời phải tuân thủ nghiêm ngặt các nghĩa vụ pháp lý để đảm bảo hoạt động minh bạch, bền vững. Cụ thể như sau:

1. Về quyền lợi

Ưu đãi về thuế: Miễn hoặc giảm thuế nhập khẩu nguyên vật liệu, vật tư, thiết bị phục vụ sản xuất xuất khẩu. Miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong một khoảng thời gian nhất định và được giảm thuế thu nhập doanh nghiệp so với các doanh nghiệp thông thường.
Ưu đãi về đất đai: Doanh nghiệp được thuê đất trong khu chế xuất hoặc khu công nghiệp với giá ưu đãi và trong thời gian dài, đồng thời được hỗ trợ về hạ tầng kỹ thuật.
Thủ tục hành chính đơn giản: Các thủ tục liên quan đến thành lập, đăng ký và xin giấy phép được đơn giản hóa, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí cho doanh nghiệp.
Hỗ trợ về vốn: Doanh nghiệp chế xuất có thể tiếp cận các chương trình vay vốn ưu đãi và hỗ trợ tài chính từ các ngân hàng hoặc cơ quan nhà nước.

2. Về nghĩa vụ

Quyền lợi và nghĩa vụ của doanh nghiệp EPE

Tuân thủ quy định về hải quan: Doanh nghiệp phải thực hiện nghiêm các quy định về nhập khẩu nguyên liệu và xuất khẩu sản phẩm, đảm bảo minh bạch và chính xác trong các giao dịch hải quan.
Báo cáo và kiểm tra: EPE có trách nhiệm báo cáo định kỳ về hoạt động sản xuất, kinh doanh và sử dụng nguyên liệu nhập khẩu cho các cơ quan chức năng, đồng thời chấp hành kiểm tra, giám sát theo quy định.
Bảo vệ môi trường: Doanh nghiệp phải tuân thủ các quy định bảo vệ môi trường, xử lý chất thải và kiểm soát ô nhiễm trong quá trình sản xuất.
Quản lý tài sản và nguyên liệu: EPE cần quản lý chặt chẽ tài sản, nguyên liệu nhập khẩu, đảm bảo không sử dụng sai mục đích hoặc thất thoát, tuân thủ quy định kiểm kê và báo cáo.
Bảo đảm quyền lợi người lao động: Doanh nghiệp phải đảm bảo quyền lợi cho người lao động, bao gồm mức lương, điều kiện làm việc, an toàn lao động và các quyền lợi khác theo quy định pháp luật.

Như vậy, doanh nghiệp chế xuất (EPE) được hưởng nhiều quyền lợi ưu đãi giúp thúc đẩy hoạt động sản xuất và xuất khẩu, đồng thời phải tuân thủ nghiêm ngặt các nghĩa vụ pháp lý để đảm bảo sự minh bạch và phát triển bền vững. Vậy để trở thành doanh nghiệp EPE, điều kiện và quy trình thành lập như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn ngay sau đây.

IV. Quy trình thành lập doanh nghiệp EPE

Trước khi tiến hành thủ tục thành lập, doanh nghiệp cần đảm bảo đáp ứng các điều kiện cơ bản sau:

Ngành nghề: Doanh nghiệp EPE chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực sản xuất hàng hóa xuất khẩu như điện tử, dệt may, gia công chế biến, lắp ráp linh kiện. Các ngành dịch vụ chỉ được phép khi có giấy phép đặc biệt.
Thủ tục pháp lý: Đăng ký kinh doanh tại Sở Kế hoạch và Đầu tư với ngành nghề phù hợp, xin giấy phép đầu tư nếu có vốn nước ngoài, hoàn thành thẩm định và phê duyệt dự án. Đồng thời đăng ký mã số thuế và mở tài khoản ngân hàng để phục vụ hoạt động tài chính.
Văn bản điều lệ: Phải ghi rõ tên doanh nghiệp, ngành nghề kinh doanh, vốn điều lệ, quyền và nghĩa vụ cổ đông, cơ cấu quản lý, phạm vi hoạt động trong khu chế xuất và các quy định liên quan. Văn bản này cần được công chứng và kèm theo hồ sơ đăng ký.
Danh sách cổ đông: Cung cấp đầy đủ thông tin về cổ đông sáng lập như tên, địa chỉ, quốc tịch, tỷ lệ sở hữu vốn, quyền và nghĩa vụ, quy định chuyển nhượng cổ phần, được xác minh và công chứng.

Có thể bạn chưa biết: Danh sách các khu công nghiệp tại Hưng Yên cập nhật mới nhất

Sau khi đáp ứng các điều kiện, doanh nghiệp thực hiện quy trình thành lập với các bước chính sau:

Liên hệ Ủy ban nhân dân cấp tỉnh/thành phố để đăng ký chủ trương đầu tư
Hoàn thành thủ tục xin cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư
Hoàn thành thủ tục xin cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh
Công bố thành lập doanh nghiệp trên cổng thông tin điện tử quốc gia
Hoàn thành thủ tục khắc con dấu doanh nghiệp
Công bố mẫu con dấu doanh nghiệp trên cổng thông tin điện tử quốc gia

V. Tìm hiểu chính sách thuế đối với doanh nghiệp EPE

Doanh nghiệp chế xuất (EPE) có các quy định riêng về thuế giá trị gia tăng (GTGT) do đặc thù hoạt động sản xuất và gia công hàng hóa để xuất khẩu. Việc áp dụng thuế GTGT phụ thuộc vào từng loại hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

1. Doanh nghiệp chế xuất có phải kê khai thuế GTGT?

Theo Điều 2 Thông tư 219/2013/TT-BTC, hàng hóa, dịch vụ dùng trong sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng tại Việt Nam chịu thuế GTGT. Tuy nhiên, đối với doanh nghiệp chế xuất, có hai trường hợp xử lý thuế GTGT khác nhau:

Hoạt động xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ ra nước ngoài hoặc vào khu chế xuất khác: Hoạt động này không thuộc đối tượng chịu thuế GTGT, do đó doanh nghiệp chế xuất không phải kê khai thuế GTGT cho các hoạt động xuất khẩu. Tuy nhiên, theo Nghị định 123/2020/NĐ-CP có hiệu lực từ 01/07/2022, doanh nghiệp vẫn phải xuất hóa đơn cho hoạt động xuất khẩu.
Hoạt động gia công và bán hàng vào thị trường nội địa: Hoạt động này thuộc đối tượng chịu thuế GTGT. Doanh nghiệp chế xuất cần kê khai và nộp thuế GTGT riêng cho phần doanh thu phát sinh từ hoạt động này, đồng thời phải đăng ký với cơ quan thuế để thực hiện kê khai thuế phù hợp.

Tìm hiểu chính sách thuế đối với doanh nghiệp EPE

2. Quy định kê khai thuế GTGT của doanh nghiệp chế xuất

Dưới đây là một số quy định về kê khai thuế GTGT của doanh nghiệp EPE mà bạn nên nắm rõ:

Đối với hoạt động xuất khẩu:

Không phải kê khai thuế GTGT.
Bắt buộc xuất hóa đơn theo quy định tại Điểm 2 Điều 8 Nghị định 123/2020/NĐ-CP.

Đối với hoạt động bán hàng vào nội địa: Doanh nghiệp cần thực hiện các bước sau:

1. Đăng ký phương pháp tính thuế GTGT: Có thể lựa chọn phương pháp khấu trừ hoặc phương pháp trực tiếp.

2. Xuất hóa đơn:

Nếu áp dụng phương pháp khấu trừ, doanh nghiệp sử dụng hóa đơn VAT và tính thuế theo thuế suất hiện hành.
Nếu áp dụng phương pháp trực tiếp, sử dụng hóa đơn bán hàng dành cho khu phi thuế quan.

3. Kê khai và nộp thuế GTGT:

Phương pháp khấu trừ kê khai theo mẫu 01/GTGT.
Phương pháp trực tiếp kê khai theo mẫu 04/GTGT.

Nguồn tham khảo: Tổng hợp Internet

Lời kết

Doanh nghiệp chế xuất (EPE) là một mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị xuất khẩu, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế. Bài viết đã cung cấp những thông tin chi tiết về khái niệm EPE là gì, đặc điểm, quyền lợi, nghĩa vụ cũng như quy trình thành lập doanh nghiệp EPE, giúp bạn hiểu rõ hơn về loại hình doanh nghiệp này.

Hy vọng nội dung này sẽ hữu ích cho những ai đang quan tâm hoặc có ý định đầu tư vào doanh nghiệp chế xuất. Để tìm hiểu thêm các thông tin hữu ích khác, bạn có thể tham khảo tại Muaban.net.

Tìm hiểu thêm:

BÀI VIẾT LIÊN QUAN